Οι κληρονόμοι του χάους

Το σκαρίφημα του μέσου Έλληνα με το πενάκι ενός σκιτσογράφου θα μπορούσε να είναι το εξής: δύο τύποι συζητούν για τον καιρό- μόνο. Ίσως για τον κακό μας τον καιρό. Άλλωστε, όπως προκύπτει, ο σύγχρονος Έλληνας εμπιστεύεται περισσότερο την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία.

Θα μπορούσε να είναι χιουμοριστικό. Ανέκαθεν ο Έλληνας δεν νοιαζόταν ιδιαίτερα για τις καιρικές συνθήκες. Για αυτό συζητούν οι Βρετανοί, που έχει μαγκώσει η ψυχή τους από την ατέρμονη βροχόπτωση. Κι όμως, σε μία κοινωνία με βαθύτατη κρίση θεσμών, ο μέσος Έλληνας εμπιστεύεται περισσότερο την ΕΜΥ και λιγότερο- από όλους τους θεσμούς της εκτελεστικής εξουσίας- την κυβέρνηση και εν γένει ό,τι συνιστά το λεγόμενο πολιτικό σύμπαν της χώρας.

Η έρευνα από την Public Issue (Καθημερινή, 3/1/10) είναι αποκαλυπτική για τη σκιαγράφηση του σύγχρονου Έλληνα. Του πολίτη που έχει καταστεί κυνικός, δύσπιστος, καχύποπτος, βαθύτατα αρνητικός. Και –κυρίως- απαισιόδοξος για το ατομικό και συλλογικό μέλλον.

Τα παραπάνω στοιχεία εντοπίζονται (από την καθημερινότητα, αλλά και από άλλες έρευνες) σε μεγαλύτερες ποσότητες στις νεότερες ηλικιακά ομάδες- και αυτό είναι το δυστύχημα. Η Ελλάδα μεγαλώνει τα παιδιά της μέσα στη «σκοτεινή ύλη» της δυνάμει απόλυτης αδιαφορίας για τους θεσμούς, του α-πολίτικου με την κλασική έννοια. Και εδώ εντοπίζεται το σπέρμα της φωτιάς- της καταστροφικής, όχι της προμηθεϊκής.

Μία νεολαία (μέχρι και τα ύστερα 30, γιατί όχι;) στην «απέξω», να βιώνει το ιστορικό οξύμωρο. Μολονότι μεγάλωσε/μεγαλώνει σε συνθήκες ειρήνης και δημοκρατίας, με μεγαλύτερη πρόσβαση στην εκπαίδευση/τεχνολογία, σε ευνοϊκό καθεστώς (εν συγκρίσει με τις προηγούμενες γενιές), ζει το παρόν με απέραντη αγωνία και κοιτάζει στο μέλλον με βαθύτατη αβεβαιότητα.

Η γενιά Χ, Υ και Millenials αντιλαμβάνεται το αύριο (και ζει το σήμερα…) σαν ένα σκοτεινό μονοπάτι που πρέπει να διαβεί χωρίς πυξίδα ή τροχιοδείκτη. Ως μία σκληρή περιπέτεια που δεν προκαλεί ενδιαφέρον, πέραν του βιοποριστικού, της στείρας επιβίωσης. Με τις λίγες εξαιρέσεις της, που υπάρχουν για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Το αρνητικό φορτίο πυκνώνει από τη στάση των κυβερνώντων απέναντι στα θέματα που αφορούν στους νέους. Αντί η μετωπική σύγκρουση με τα προβλήματα τους να είναι το πρωτεύουν, τείνει να γίνει (αν δεν έχει γίνει ήδη) παρεμπίπτον ζήτημα.

Ενδεικτικές οι προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών και της Κομισιόν (Οικονομική Καθημερινή, 3/1/10): ενώ προβλέπεται ότι το έλλειμμα θα μειωθεί στο 2,8% το 2013 (από 12,7% σήμερα) και ο ρυθμός ανάπτυξης θα ανέλθει στο 2% (από –1,2%), η ανεργία (που πλήττει κυρίως τους νέους) θα ανέλθει στο 11,6% το 2013 από 9,3% το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους. Κι αν συνυπολογίσουμε ότι η Στατιστική Υπηρεσία δεν καταμετρά την ελαστική και μερική απασχόληση, την αδήλωτη και μαύρη εργασία, τότε μιλάμε για ανεργία που μοιάζει με βόμβα έτοιμη να τιναχθεί.

Οι Χ, Υ και Millenials είναι οι γενιές των αδικημένων. Δύσκολα απολαμβάνουν ελεύθερο χρόνο και χώρο, αδυνατούν να εργαστούν δημιουργικά και χωρίς επισφάλεια στο τομέα της εξειδίκευσης ή έστω της αρεσκείας τους (αν εργάζονται…), εκ των συνθηκών (πολλές φορές) τους απαγορεύεται να ανεξαρτητοποιηθούν μέχρι τα πρώτα «άντα» τους και διστάζουν να τεκνοποιήσουν διότι δεν είναι σίγουροι για το πώς θα ξημερώσει η επόμενη ημέρα.

Είναι οι κληρονόμοι του χάους, της αυθαιρεσίας, της αναξιοκρατίας, της αδιαφάνειας και της διαφθοράς. Ενίοτε συμπεριφέρονται ως αντανάκλαση της εικόνας που ζουν, είναι παιδιά της κοινωνίας τους, της ιστορικής στιγμής. Κι όμως δέχονται- επιπλέον- το λίθο του αναθέματος. Από τους κληροδότες- που τους αποκαλούν βολεμένους, αδιάφορους ή (άνευ αιτίας τάχα…) βίαιους.

Τα spreads και το έλλειμμα είναι αναμφίβολα σοβαρά θέματα. Όμως η παραμονή της νεολαίας στην «απέξω» παράγει εκρηκτική ύλη- κι αν η κυβέρνηση δεν σπεύσει, δεν περάσει από τα λόγια στις επείγουσες ενέργειες, καταδικάζει τις νεότερες γενιές σε μία μεταμοντέρνα εξαθλίωση. Και τότε είναι εξαιρετικά πιθανό ο Δεκέμβριος του 2008 να γεμίσει μόνο μέρος της σελίδας του προλόγου αυτών που έπονται. Από αυτούς τουλάχιστον που δεν θα έχουν ήδη μεταναστεύσει…