Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 69 ετών ένας μαιτρ της αμερικανικής διπλωματίας, ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ. Υπηρέτησε τα συμφέροντα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής σχεδόν για μισό αιώνα, πρωταγωνιστώντας σε κομβικές διαπραγματεύσεις, μεταξύ άλλων στο Βιετνάμ και τη Βοσνία. Στους διπλωματικούς κύκλους ήταν γνωστός με το παρατσούκλι "μπουλντόζας", έχοντας κερδίσει τη φήμη σκληρού διαπραγματευτή.
Νοσηλευόταν από την Παρασκευή στην Ουάσιγκτον, όπου υπεβλήθη σε χειρουργική επέμβαση καθώς είχε υποστεί ρήξης αορτής, κατά τη διάρκεια συνάντησης του με την υπουργό Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον.
Ο Χόλμπρουκ υπηρέτησε ως πρεσβευτής των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη και τη Γερμανία και δύο φορές ως αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών. Την τελευταία περίοδο είχε οριστεί από τον πρόεδρο Ομπάμα ως ειδικός απεσταλμένος στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν.
Το χρονικό μίας καριέρας στους μαιάνδρους της διπλωματίας
Ξεκίνησε την καριέρα του το 1962, με τον πόλεμο του Βιετνάμ να σημαδεύει τα πρώτα του βήματα στον κόσμο της διπλωματίας. Στα μέσα της δεκαετίας του '60 υπηρέτησε στο Βιετνάμ, ενώ το 1966 εργάστηκε για το ίδιο θέμα στο Λευκό Οίκο, υπό την προεδρία του Λίντον Τζόνσον. Συνέταξε, μάλιστα, ένα μέρος από τα λεγόμενα "Pentagon Papers", τα οποία στη συνέχεια διέρρευσαν στους New York Times. Ο ίδιος βίωσε από κοντά και την ολοκλήρωση του πολέμου στο Βιετνάμ, συμμετέχοντας στην αμερικανική αποστολή στις ειρηνευτικές συνομιλίες, στο Παρίσι.
Η διπλωματία οδήγησε τον Χόλμπρουκ σε όλες της γωνίες της υφηλίου. Στις αρχές του 1970 υπηρέτησε ως επικεφαλής ειρηνευτικής αποστολής στο Μαρόκο και εν συνεχεία, υπό την προεδρία του Τζίμι Κάρτερ, διορίστηκε αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, υπεύθυνος για την Ασία.
Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Μπιλ Κλίντον, ανέλαβε τη θέση του πρεσβευτή των ΗΠΑ στον ΟΗΕ.
Στα μέσα της δεκαετίας του '90, ως αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, με ευθύνη την ευρωπαϊκή ήπειρο, είχε καταλυτικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις που έβαλαν τέλος στον πόλεμο στη Βοσνία, με την ειρηνευτική συμφωνία του Ντέιτον.
Ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, εκτός από διπλωμάτης καριέρας, εργάστηκε ως διευθυντής σύνταξης στο περιοδικό Foreign Policy, σε διευθυντικές θέσεις σε δύο τράπεζες της Wall Street και -λίγο πριν το νέο του ρόλο επί προεδρίας Ομπάμα- ως αντιπρόεδρος στην επενδυτική εταιρεία Perseus LLC. Ομπάμα: Γίγαντας της εξωτερικής πολιτικής ο Χόλμπρουκ
Ο Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι ο Χόλμπρουκ ήταν "ένας από τους γίγαντες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, που υπηρέτησε το έθνος για περίπου 50 χρόνια". Υπενθύμισε, επίσης, τη συμβολή τού στις διαπραγματεύσεις του Ντέιτον, το 1995, οπότε και τερματίστηκε ο πόλεμος στη Βοσνία.
"Όλοι όσοι έχουν εργαστεί μαζί του- ή είχαν την ατυχία να διαπραγματευτούν με εκείνον στην απέναντι πλευρά του τραπεζιού- γνωρίζουν ότι ο Ρίτσαρντ ήταν αμείλικτος. Δεν σταματούσε ποτέ, δεν εγκατέλειπε ποτέ, καθώς πίστευε ότι εάν παραμένουμε συγκεντρωμένοι, εάν δράσουμε με αιχμή τα αμοιβαία μας συμφέροντα, η πρόοδος είναι εφικτή. Πόλεμοι μπορεί να τελειώσουν και η ειρήνη να σφυρηλατηθεί", πρόσθεσε ο Ομπάμα.
Η Χίλαρι Κλίντον, σε ανακοίνωση της, τόνισε ότι "η Αμερική έχασε έναν από τους πιο δεινούς υποστηρικτές της και έναν από τους πιο αφοσιωμένους υπηρέτες της. Ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ υπηρέτησε τη χώρα που αγαπούσε επί σχεδόν μισό αιώνα".
Το βιβλίο του για το χρονικό των συµφωνιών του Ντέιτον, υπό τον τίτλο "Σταµατήστε τον πόλεµο" χαρακτηρίστηκε από τους New York Times ως ένα από τα έντεκα καλύτερα του 1998.
Θα μπορούσε να είναι ήρωας σε βιβλίο του Τζον Λε Καρέ ή του Ρόμπερτ Λάντλαμ, ενδεχομένως φιγούρα σε ταινία του Τζέιμς Μποντ. Θα μπορούσε… διότι η πραγματικότητα αποδείχθηκε ισχυρότερη από τη μυθιστορία, επιβεβαιώνοντας τη σύγχρονη θεωρία του χάους, με το πέταγμα της πεταλούδας και τα συναφή. Αυτός ο μυστήριος τύπος, ο Τζούλιαν Ασάντζ, με το Wikileaks του, έχει ανάψει ένα βραδυφλεγές φιτίλι, προκαλώντας αλλεπάλληλες εκρήξεις στην «καρδιά» της υπερδύναμης, στη διπλωματία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η ζημιά που έκανε ο Ασάντζ στο Λευκό Οίκο υπερβαίνει κάθε πρόβλεψη- σε σημείο που στο θεωρητικό δίλημμα: «Μπιν Λάντεν ή Τζούλιαν Ασάντζ στο πιάτο;», η απάντηση δεν θα ήταν καθόλου εύκολη για τους επιτελείς του Ομπάμα. Πως άλλωστε; Ο διεθνής Τύπος μίλησε για την «11η Σεπτέμβρη» της αμερικανικής διπλωματίας...
Ο Ασάντζ είναι μυθιστορηματικός τύπος. Γεννήθηκε το 1971 στην Τάουνσβιλ της βόρειας Αυστραλίας και από τα μικράτα του έζησε νομαδικό βίο, καθώς οι γονείς του εργάζονταν σε θίασο. Στα 18 του χρόνια απέκτησε παιδί, ενώ λίγο μετά εντόπισε το χάρισμα που είχε στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και δη στο χάκινγκ. Το 1995 συνελήφθη με την κατηγορία των κακόβουλων ηλεκτρονικών επιθέσεων, και αφού πλήρωσε αρκετές χιλιάδες αυστραλιανά δολάρια ως αποζημίωση, αφέθηκε ελεύθερος υπό τον όρο ότι δεν θα υπέπιπτε ξανά στο ίδιο σφάλμα. Ποιος θα το’ λέγε στους δικαστές που τότε έλαβαν αυτή την απόφαση…
Μετά την περιπέτεια του με τη Δικαιοσύνη, ασχολήθηκε με την έρευνα στο Ιντερνέτ, σπουδάζοντας παράλληλα φυσική και μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης. Την περίοδο εκείνη συνέγραψε το βιβλίο “Underground”- κάτι σαν Βίβλος για την κοινότητα των χάκερς-, ενώ ταυτόχρονα διέπρεψε στα μαθηματικά κερδίζοντας την αναγνώριση της τοπικής ακαδημαϊκής κοινότητας.
Συνάδελφοι του υποστήριζαν ότι ο Ασάντζ είναι εξαιρετικός ερευνητής, με ιδιαίτερη αντίληψη αναφορικά με τις έννοιες της ηθικής, της δικαιοσύνης και της λειτουργίας των κυβερνήσεων. Αυτό το τρίπτυχο τον οδηγεί στη δημιουργία του Wikileaks, το 2006- και έμελλε να βάλει φωτιά στη διπλωματική σκηνή, γελοιοποιώντας (αν όχι γονατίζοντας) ως άλλος Δαυίδ τον σύγχρονο Γολιάθ, τις ΗΠΑ. Συνέντευξη στο CNN
Την Κυριακή (28/11) η ιστοσελίδα Wikileaks, σε συνεργασία με πέντε από τα σπουδαιότερα διεθνή έντυπα, την El Pais, τη Le Monde, το Spiegel, τον Guardian και τους New York Times, ξεκινά ένα κρεσέντο αναρτήσεων διαβαθμισμένων αμερικανικών εγγράφων, που εν πολλοίς αποκαλύπτουν το μύχιο τρόπο σκέψης, δράσης και αντίληψης της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον. Ο βασιλιάς είναι γυμνός, με άλλα λόγια. Η δημοσιοποίηση των στοιχείων γίνεται σταδιακά, μοιάζει με το μαρτύριο της σταγόνας, και κάθε αποκάλυψη ηχεί με κρότο.
Λίγους μήνες πριν ο Ασάντζ και η σκοτεινή ομάδα του- καθώς μόνο αυτός εκπροσωπεί στο φως το Wikileaks- είχαν δημοσιοποιήσει τα λεγόμενα «Ημερολόγια του Ιράκ και του Αφγανιστάν», χιλιάδες έγγραφα που αποδείκνυαν το ρητό ότι «σε έναν πόλεμο το πρώτο θύμα είναι η αλήθεια». Είχε προηγηθεί ως αναγνωριστική βολή ένα βίντεο που εμφάνιζε αμερικανικά μαχητικά να ανοίγουν πυρ εναντίον αμάχων στο Ιράκ, παρασύροντας στο θάνατο 12 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και δύο δημοσιογράφους του Reuters. Το Wikileaks είχε δείξει τις διαθέσεις του και ο Ασάντζ είχε γίνει διάσημος.
Έδωσε δεκάδες συνεντεύξεις σε μεγάλα ΜΜΕ, υποστηρίζοντας ότι οι διαρροές έρχονται στη δημοσιότητα για να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς της δημοσιογραφικής έρευνας- ότι δίνει στο κοινό τις αποδείξεις για την αλήθεια. Δεν δίσταζε μάλιστα να προαναγγέλλει νέες αποκαλύψεις.
Στο μεσοδιάστημα κατηγορήθηκε από τη σουηδική Δικαιοσύνη για βιασμό και σεξουαλική παρενόχληση δύο γυναικών. Οι κατηγορίες κατέπεσαν, για να επανέλθουν με μεγαλύτερη ένταση λίγα 24ωρα αφότου άνοιξε η «κάνουλα» των διαρροών. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι πρόκειται για σκευωρία, και πως πίσω από την υπόθεση βρίσκεται η προσπάθεια να μπει φρένο στις αποκαλύψεις του Wikileaks. Η Interpol, δε, εξέδωσε διεθνές ένταλμα σύλληψης, ειδοποιώντας όλα τα κράτη-μέλη της να συλλάβουν αμέσως τον Ασάντζ όπου τον εντοπίσουν.
Συνέντευξη στο Al Jazeera
Πως όμως και κυρίως που; Ο Αυστραλός ζει τον περισσότερο καιρό σαν… σκιά και ειδικά τώρα που το όνομα του έγινε πασίγνωστο σε όλα τα μήκη και πλάτη της οικουμένης, απλώς αποφεύγει να εμφανιστεί. Έχει ζήσει κατά το πρόσφατο παρελθόν στη Βρετανία, τη Σουηδία και την Ισλανδία, ωστόσο από νωρίς έχει μάθει να παίρνει τα μέτρα του. Ζει σαν φυγάς και σπάνια κοιμάται δυο φορές στο ίδιο σημείο ή ακόμα και στην ίδια χώρα. Το ότι είναι εξαιρετικός χάκερ και διάνοια στην κρυπτογράφηση, αποτελεί την ασπίδα του.
Για πολλούς ο Ασάντζ είναι ένας γενναίος θιασώτης της αλήθειας που δεν δίστασε να τα βάλει με θηρία, έχοντας μοναδικό σκοπό την αποκάλυψη της αλήθειας। Οι επικριτές του τον χαρακτηρίζουν δημοσιομανή, που με τις πράξεις του θέτει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.
Όσοι συνεργάστηκαν μαζί του, τον θεωρούν εξαιρετικά ευφυή, φλογερό ως προσωπικότητα, με μοναδική ικανότητα στο να σπάει κωδικούς. Δημοσιογράφος του περιοδικού New Yorker, ο οποίος για αρκετές εβδομάδες τον ακολούθησε στο πλαίσιο ενός ρεπορτάζ, έγραψε ότι ο Ασάντζ μπορεί να περάσει μέρες χωρίς να φάει, με ελάχιστο ύπνο και απίστευτη προσήλωση στην εργασία του.
Το Wikileaks είναι το πνευματικό του τέκνο, κομμένο και ραμμένο με το… πατρόν του σκοτεινού χαρακτήρα του: Ομιχλώδες και δυναμικό- Μυστηριώδες και παρεμβατικό. Μιλώντας στο BBC, πριν από μερικούς μήνες, είπε ότι κάνουν τα πάντα- αξιοποιώντας τις σύγχρονες τεχνολογίες και το νομικό πλαίσιο διαφόρων χωρών- προκειμένου να διαφυλάξουν τις πηγές τους. Η χρηματοδότηση του εγχειρήματος είναι εξίσου σκοτεινή- ο ίδιος υποστηρίζει ότι η βασική πηγή των πόρων προέρχεται από προσφορές πολιτών, καθώς επίσης από ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα και εκπροσώπους της ερευνητικής δημοσιογραφίας.
Αυτός, λοιπόν, ο οστεώδης κύριος συντάραξε τον κόσμο. Προκαλώντας σεισμό στις ΗΠΑ, αναστατώνοντας συμμάχους και εχθρούς. Εγείροντας ταυτόχρονα σειρά ερωτημάτων για τα όρια και τη φύση της δράσης του: εάν συνιστά μία νέα μορφή αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας ή εάν απλώς θέτει σε κίνδυνο την παγκόσμια σταθερότητα. Ο ίδιος, πάντως, έχει προαναγγείλει νέες αποκαλύψεις που θα προκαλέσουν πάταγο. Το σίγουρο είναι ότι γίνεται κάτι παραπάνω από πιστευτός…
Δηλώσεις του Τζούλιαν Ασάντζ στον απόηχο των διαρροών
Ρεπορτάζ του Russian Today κατά την πρώτη ημέρα των αποκαλύψεων
«Το σύστημα τώρα μας υποτίμησε ή πες, το πιάσαμε στον ύπνο. Ήμασταν ένα πειρατικό που δεν το έπιασαν τα ραντάρ». Τα λόγια αυτά προέρχονται από μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις- αν όχι τη μεγαλύτερη- των πρόσφατων αυτοδιοικητικών εκλογών. Του Γιώργου Αμυρά, ο οποίος από το πουθενά, με τη συνδρομή μερικών δεκάδων φίλων του και εθελοντών, έβαλε φωτιά στη σκηνή και οδήγησε του πολιτικούς αναλυτές σε νέες αναζητήσεις. Πολλοί μίλησαν για πολιτικό φαινόμενο. Ήταν;
Μία δημοφιλής διαφήμιση έχει ως σλόγκαν το «Τυχαίο; Δεν νομίζω». Ανάλογα ενδεχομένως απαντάται και η επιτυχία του εγχειρήματος του δημοσιογράφου- θεατρικού συγγραφέα. Το εκλογικό αποτέλεσμα έμοιαζε μεν σαν βολίδα που συνέλαβε άπαντες εξ απίνης, ωστόσο μία βαθύτερη ανάγνωση των πραγμάτων, σε καιρούς κρίσης, μπορεί να δώσει απαντήσεις για το εκκωφαντικό 7,37% στον Ά γύρο των εκλογών για το δήμο Αθηναίων.
Σε μία περίοδο που εν πολλοίς χαρακτηρίζεται από την απαξίωση του πολιτικού κόσμου (υπό την έννοια του προσωπικού που το συνθέτει), ο Γ. Αμυράς έκανε πράξη το λεγόμενο «σεμνά και ταπεινά», σε σημείο… εξοργιστικό. Όταν το nooz τον συνάντησε στο… εκλογικό του κέντρο (δλδ, μία ομπρέλα, μερικές καρέκλες, ένα παλιό ΙΧ τυλιγμένο με πολύχρωμα υφάσματα και κάτι ποδήλατα να κρέμονται σε στύλους) στην Παλιά Βουλή, έθεσε το ερώτημα στον ίδιο και τους συνεργάτες του, «γιατί δεν τα βάζετε επί της Σταδίου για να έρχεστε σε άμεση επαφή με τον κόσμο, αλλά τα τοποθετήσατε τόσο μέσα, που δεν φαίνεστε καν;». Η απάντηση ήταν αφοπλιστική: «Για να μην ενοχλούμε τους διαβάτες, να μην τους κόβουμε το δρόμο». Σίγουρα μία διαφορετική προσέγγιση του πολιτικού μάρκετινγκ.
Πως κινήθηκε προεκλογικά; Είπαμε: σεμνά και ταπεινά. Όπως ο ίδιος λέει, δεν χάλασαν ούτε ένα ευρώ σε διαφήμιση ή εκτύπωση φυλλαδίων. Κάτι λίγα ευρώ δαπάνησαν για τη δημιουργία ενός μικρού πανό, στο τέλος μάλιστα της προεκλογικής διαδρομής, για να το κρεμάσουν στο «αρχηγείο» τους, στην πλατεία Κολοκοτρώνη. Ο επικεφαλής του συνδυασμού «Επιμένουμε Αθήνα» κινείτο αποκλειστικά με ποδήλατο ή με μετρό. Αυτή η προεκλογική στάση ζωής μέτρησε στο μέσο ψηφοφόρο, που του ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι όταν βλέπει πολυδάπανες καμπάνιες, με άχρηστα ιλουστρασιόν φυλλάδια και διαφημίσεις με ξύλινα συνθήματα.
Τα ΜΜΕ άργησαν να τον «ανακαλύψουν»- μάλλον δεν είχε σημαντική προβολή. Μία ήταν, πάντως, αυτή που τον έβαλε στον εκλογικό χάρτη, που όπως μας είπε και ο ίδιος ισοδυναμούσε με δέκα συνεντεύξεις. Ο Ν. Χατζηνικολάου στο Alter είχε καλέσει τους υποψήφιους δημάρχους για το δ. Αθηναίων. Όλους. Μαζί και ο Γ. Αμυράς- ο οποίος εμφανίζεται με βερμούδα και ένα t-shirt, στο οποίο αναγράφονται τα «Πέντε Π», άλλως πως το μανιφέστο του Συνδυασμού. Μέσα σε πέντε λεπτά, συνοπτικά και στοχευμένα (βοήθησε ασφαλώς και η τηλεοπτική του εμπειρία), αναφέρει τους στόχους και παρουσιάζει το πρόγραμμα του. Είχε μπει στο «χάρτη» και στις μετρήσεις των δημοσκοπήσεων.
Ποια είναι τα «Πέντε Π»; Ποδήλατο, Πεζοδρόμια, Πράσινο, Πάρκινγκ, Πολιτισμός. Με άλλα λόγια βασικές ανάγκες του αθηναίου πολίτη- ανάγκες που λείπουν. Ο υποψήφιος Αμυράς μιλούσε για την καρδιά των προβλημάτων και όχι με συναισθηματισμούς στην «καρδιά» των πολιτών. Και για όλα πρότεινε λύσεις- εφικτές, όπως λέει, δοκιμασμένες σε άλλες μεγάλες πόλεις του εξωτερικού. Επίσης, οι απαντήσεις του στις ερωτήσεις (ακόμα και στις παγίδες) ήταν έξυπνες, με χιούμορ, χωρίς αποστέωση και κενολόγους βερμπαλισμούς. Κάπως έτσι το νερό είχε μπει στο αυλάκι.
Κάποιοι «διάβασαν» την υποψηφιότητα Αμυρά ως γραφικότητα ή απολίτικη ψήφο. Μάλλον χρησιμοποίησαν σκουριασμένα εργαλεία πολιτικής ανάλυσης. Με τη συνδρομή των social media, η υποψηφιότητα απέκτησε φτερά, καταφέρνοντας να προσελκύσει το ενδιαφέρον και τη στήριξη από ετερόκλητες ομάδες δράσης, οι οποίες στο πρόσωπο του Αμυρά είδαν τον εκπρόσωπο τους: Ποδηλάτες, φιλόζωους, μπλόγκερς, ακτιβιστές κηπουρούς, ανθρώπους της τέχνης, το κίνημα των πεζών, αναπηρικές οργανώσεις, νέους με απέχθεια στον κομματισμό, εν γένει ανήσυχους πολίτες που αναζητούν το καινούργιο, με τη λογική του καινοτόμου. Ήταν στα μάτια τους ο «τρελός του χωριού» που ανέβαινε στη σκηνή φωνάζοντας: «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε». Έχοντας παράλληλα σχέδιο, που έβγαινε από το «εργαστήρι» της χαοτικά δημιουργικής ομάδας του. Το αποτέλεσμα γνωστό: 14.237 ψήφοι- τέταρτη δύναμη στον δήμο Αθηναίων.
Ο Γ. Αμυράς είναι άνθρωπος της δράσης- αυτό που ονομάζουμε ακτιβιστής. Κάπως έτσι προσέλκυσε τους ψηφοφόρους του. Έτσι θέλει να κινηθεί και μετεκλογικά, ως δημοτικός σύμβουλος. Σε συνέντευξη του στο «Κ» της Καθημερινής, λέει χαρακτηριστικά: «Στόχος μου είναι να γίνω η βουβουζέλα στο αυτί του κ. Καμίνη για κάθε πρόβλημα που βλέπω στην Αθήνα. Του εύχομαι να έχει δυνατό τύμπανο, γιατί δεν θα τον αφήσω σε ησυχία».
Στην τελική ευθεία δεν χωράνε πολυτέλειες. Ειδικά εάν το δίλημμα είναι από αυτά που τα φτιάχνει η ίδια η ζωή, κεντημένα με τις κλωστές της πραγματικότητας, όχι πολιτικάντικα- κίβδηλα και κενά. Και στο δήμο Αθηναίων, μπροστά από την κάλπη της Κυριακής έχει τεθεί ένα δίλημμα σκληρό- χωρίς αμφισβητήσεις. Ένα δίλημμα σχεδόν στα όρια της επιβίωσης για μία πόλη που σχοινοβατεί.
Η αποχή πυροδότησε αντανακλαστικά εν υπνώσει, οι κουβέντες στις παρέες υπερέβησαν τα εσκαμμένα, στον ορίζοντα ξεπρόβαλε η μεγάλη εικόνα, τα παραδοσιακά ΜΜΕ κοιτάχτηκαν (έστω για λίγο) αγχωμένα στον καθρέπτη- βλέποντας το διασταλτικό, υπερβολικό, παραμορφωτικό τους είδωλο, πλην με αίσθηση προβληματισμού. Η εκλογική Κυριακή της αδιαφορίας, με την κάλπη των πολλών εκπλήξεων, έδωσε τη σκυτάλη σε μία εβδομάδα πολιτικής- πραγματικής πολιτικής.
Την Κυριακή το διακύβευμα είναι σαφές, πέραν κάθε πολιτικής αμφισβήτησης, κομματικής ενατένισης, δογματικού δοσίματος των γεγονότων. Την Κυριακή εκλέγονται δήμαρχοι και περιφερειάρχες- τα πρόσωπα που εν πολλοίς με τη στάση/δράση τους θα κρίνουν μεγάλο μέρος της καθημερινότητας μας.
Οι προβολείς αναπόφευκτα εστιάζονται στη «μάχη» της Αθήνας. Για πάμπολλους λόγους, πέραν του γεγονότος ότι ο δήμαρχος Αθηναίων, ατύπως, είναι και ο δήμαρχος όσων δουλεύουν, ψωνίζουν, διασκεδάζουν, περιφέρονται στο κέντρο της πρωτεύουσας. Και οι επιλογές είναι συγκεκριμένες. Καμίνης ή Κακλαμάνης.
Η θητεία του απερχόμενου δημάρχου κρίνεται από πολλούς ως η χειρότερη της μεταπολίτευσης (τουλάχιστον). Η Αθήνα γύρισε δεκαετίες πίσω- μία πόλη βρώμικη, παρατημένη, με ζώνες και περιοχές βουτηγμένες στο βάλτο της παρακμής. Ο δήμαρχος Κακλαμάνης επί 4 χρόνια ήταν απών από τα προβλήματα, παρών στις επικοινωνιακές φούσκες, στην κενολογία, στη φαυλότητα. Με τη στάση του- και όχι την αδιαφορία του…- καλλιεργήθηκαν τριτοκοσμικές συνθήκες σε πάμπολλες εκδοχές της «ζωής στην πόλη». Από την εγκληματικότητα (στην πίσω αυλή του, όπισθεν του δημαρχείου) μέχρι τις περιοχές γκέτο. Από την έλλειψη πρασίνου, στην ισοπεδωτική λογική του «ΟμέρΠριόνη». Στην αλαζονεία και συμπεριφορά Μαρίας Αντουανέτας- στη λογική «αν δεν σας αρέσει η πόλη, να πάτε να μείνετε αλλού». Στα συνεργεία καθαριότητας που ξεπρόβαλαν τις τελευταίες εβδομάδες- εκλογές γαρ. Και τώρα, στην τελευταία στροφή, στα υποδόρια φιλικά νεύματα στο 5,3% που ψήφισε τη Χρυσή Αυγή- με ακροδεξιές προτάσεις/αντιλήψεις για το μεταναστευτικό, με λάσπη και διαστροφή της πραγματικότητας όσον αφορά στον ανθυποψήφιο του, για τη δράση/στάση του ως συνηγόρου του Πολίτη. Η αρνητική ψήφος στον απερχόμενο δήμαρχο ισοδυναμεί με φιλί της ζωής για μία καθημαγμένη πόλη.
Απέναντι βρίσκεται ο Γ. Καμίνης. Με έξωθεν καλή μαρτυρία και απτά δείγματα γραφής από τον πρότερο επαγγελματικό του βίο. Υποψήφιος που δεν αγκυλώνεται σε κομματικές γραμμές. Με πολυκομματική στήριξη, που εκτείνεται από το χώρο της πολιτικής οικολογίας και της ανανεωτικής αριστεράς, ως τη φιλελεύθερη ή/και πεφωτισμένη δεξιά. Που ακούγοντας τον, νιώθεις ότι απέναντι σου έχεις έναν εγγράμματο κοσμοπολίτη, ένα ευρωπαίο πολιτικό και όχι πολιτικάντη βαλκανικής κοπής με επαρχιώτικες αντιλήψεις. Που ξεκίνησε ως άγνωστος στο ευρύ (τηλεοπτικό) κοινό και αφού έκανε την έκπληξη στον Α’ γύρο, παίζει με αξιώσεις και για την παρτίδα. Η θετική ψήφος στο κ. Καμίνη μοιάζει με συμβόλαιο: φρένου στον κατήφορο, ελπίδας για το καλύτερο.
Οι επιλογές είναι σαφείς και είναι στο τραπέζι. Από τη μία επικίνδυνο βλαχομπαρόκ, περιστοιχισμένο από πρωταγωνιστικές φιγούρες της lifestyle ευτέλειας, από την άλλη ευρωπαϊκός διαφωτισμός, με ορθή λογική και πολιτική (όχι κομματική) διάθεση προσφοράς. Από τη μία τέσσερα χρόνια οπισθοδρόμησης, από την άλλη πεποίθηση για παροχή… οξυγόνου.
Την Κυριακή δεν κρίνεται ούτε το Μνημόνιο, ούτε το μέλλον της χώρας, ούτε η σχέση της με τους δανειστές, ούτε οι συντάξεις, ούτε οι μισθοί. Κρίνεται η καθημερινότητα των δημοτών της Αθήνας και κατ’ επέκταση η ζωή όσων κινούνται στην πόλη. Η αποχή- εδώ- είναι απολίτικη, εάν όχι αφασική, αδιαφορία. Η κομματικά προσδιορισμένη «μη θέση» είναι καρφί στο φέρετρο της πόλης. Οι ευθύνες είναι απ’ όλους προς όλους. Και τώρα είναι η ώρα της ευθύνης. Η εκλογή Καμίνη πλέον μοιάζει με δημοκρατική επανάσταση απέναντι στο σκοτάδι.
Σε εκλογές που έχουν «ποδοσφαιροποιηθεί» σε βαθμό ασφυξίας, με διλήμματα πολλών αποχρώσεων, τότε στο αποτέλεσμα χωρά και η ανάλογη έκβαση: με το στοιχείο της έκπληξης, το κακό θέαμα, την κοκορομαχία, την ανουσιότητα. Και νικητής; Η εκκωφαντική σιωπή της αποχής…
Στην Ελλάδα οι εκλογές θυμίζουν πανηγύρι, μόνο που σταδιακά –συν τω χρόνω- η χαρμόσυνη πτυχή περιορίζεται από το θόρυβο. Μοιάζουν, επίσης, με φοιτητικές εκλογές, όταν η κάλπη βγάζει τους πάντες… νικητές. Έτσι και τώρα όλοι νίκησαν. Πλην των πολιτών.
Διότι γενικά στην πολιτική συζήτηση και ειδικότερα στην προεκλογική περίοδο, τα πραγματικά προβλήματα (ή θέματα) απουσίασαν από το δημόσιο λόγο (είτε στα ΜΜΕ είτε στην κομματική δράση). Επικράτησε ως επί το πλείστον η πολιτικολογία, η τροφοδότηση ενός ανούσιου πολιτικού παιγνίου.
Σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκε ο πρωθυπουργός όταν έθετε το δίλημμα- απειλή των πρόωρων εκλογών. Σήκωσε, είπαν, το γάντι που είχαν ρίξει τα κόμματα της αντιπολίτευσης- δεξιά και αριστερά- εναντίον του Μνημονίου: Χωρίς να προτείνουν εφικτή εναλλακτική, παρά μόνο τη λογική «εμείς είμαστε καλύτεροι (άλλο μείγμα πολιτικής)» από τη ΝΔ ή κατάρες εναντίον του καπιταλισμού και μαξιμαλιστικές ιδέες από την Αριστερά και δη το ΚΚΕ. Τα κόμματα επέλεξαν το πολιτικό πόκερ αντί της πολιτικής, δηλαδή της διαδικασίας που αναδεικνύει θέματα, λύνει προβλήματα, εκπονεί και εφαρμόζει στρατηγικές.
Με αυτά απόντα, αναπόφευκτα η πραγματική εικόνα μπήκε στο περιθώριο. Και η κάλπη, δια της συμπεριφοράς των πολιτών, πήρε εκδίκηση. Το 40% γύρισε την πλάτη, δεν ψήφισε. Έστειλε μήνυμα βροντώδες, ότι όλοι αυτοί κινούνται πολιτικώς ελεύθερα ή ζητούν κάτι το διαφορετικό ή δεν πιστεύουν στο υπάρχον πολιτικό προσωπικό ή σκέφτονται μηδενιστικά/ισοπεδωτικά ή απλώς δεν τους νοιάζει. Βάσει του εκλογικού συστήματος η απουσία τους είναι ανώδυνη. Το πολιτικό σκηνικό, όμως, οφείλει να νιώσει τους κλυδωνισμούς- αυτή η ανεξέλεγκτη μάζα ανθρώπων μπορεί ανά πάσα στιγμή να στραφεί προς οπουδήποτε. Και η μετατόπιση των τεκτονικών πλακών στο υπάρχον πολιτικό σύστημα να γεννήσει μία εντελώς διαφορετική εικόνα.
Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και το 9% (επί των ψηφισάντων) που επέλεξε λευκό ή άκυρο. Έστειλε σαφές μήνυμα ότι παρίσταται στη δημοκρατική διαδικασία, αλλά δεν ελπίζει, αποδοκιμάζει τους πάντες. Σημαντικά ποσοστά κατέγραψαν και αρκετές ανεξάρτητεςυποψηφιότητες. Γεγονός που δείχνει ότι οι υποδείξεις των κομμάτων βρίσκουν ολοένα και λιγότερα ευήκοα ώτα.
Και εντός της κάλπης, την έκπληξη έκαναν όσοι ασχολήθηκαν με πραγματικά θέματα. Στην περίπτωση του δήμου Αθηναίων, για παράδειγμα, υπήρξαν δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις- μία θετική και μία αρνητική. Το 7,4% του Γ. Αμυρά, ο οποίος έθεσε πέντε πράγματα που αφορούν στην καθημερινότητα των πολιτών- μιλώντας με διαφορετική, απλή και εναλλακτική γλώσσα, καθόλου ξύλινη, ουδόλως πολιτικάντικη. Και το 5,26% της Χρυσής Αυγής, ενός ακρότατου σχηματισμού, που έθεσε επιτακτικά (με άθλιο τρόπο) το υπαρκτό θέμα των μεταναστών και των οιονεί γκέτο στις συνοικίες κάτω και πέρα από την Ομόνοια.
Την επόμενη ημέρα άπαντες αναζήτησαν το λεγόμενο «μήνυμα των εκλογών». Στα τηλεοπτικά ΜΜΕ το πραγματικό μήνυμα ουδέποτε πήγε- η κατάσταση παρέμεινε αφασική, ιδρυματική. Πάλι τα πραγματικά προβλήματα απουσίαζαν, και όποιος αποτολμούσε να πει κάτι άλλο, τον επανέφεραν στην τάξη. Μεταξύ άλλων και η Τοπική Αυτοδιοίκηση, για χάρη της οποίας υποτίθεται διεξήχθησαν οι εκλογές. Αυτή κι αν ήταν χαμένη…
Η πραγματικότητα πήρε εκδίκηση δια της προσέλευσης ή μη στην κάλπη. Και το πολιτικό προσωπικό, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, εξακολουθεί να κωφεύει. Αντί να δείξει σοβαρότητα εν μέσω κρίσης, παίζει πολιτικό πόκερ, μετρώντας ποσοστά και δυνάμεις. Αντί να δει τη μεγάλη εικόνα και να προτείνει ή να εφαρμόσει λύσεις, περιχαρακώνεται στο δογματισμό του. Στο εάν έβαλε γκολ. Με τέτοιο θέαμα, όμως, το γήπεδο αδειάζει και γιουχάρει τους παίκτες. Οι θεατές εύκολα θα στραφούν σε κάτι καινούργιο, ακόμα και ρισκάροντας, εάν στη σκηνή δεν ακουστεί έγκαιρα ο ήχος από την αυλαία που πέφτει (με κρότο…).
Όταν σπέρνεις ανέμους, θερίζεις θύελλες. Στοιχειώδες στην πολιτική, σχεδόν νομοτελειακό. Την Πέμπτη (14/10) η κυβέρνηση βίωσε μία μίνι νέμεση, με τη δυσφορία από το «άρωμα» των δακρυγόνων να αναδίδεται κάτω από την Ακρόπολη.
Η ρίζα του κακού βρίσκεται στην εκμετάλλευση μίας κατηγορίας εργαζομένων που έχουν βαφτιστεί «συμβασιούχοι» και είναι επί της ουσίας όμηροι, παιδιά του πελατειακού κράτους, που η παρούσα κυβέρνηση ομνύει στην εξαφάνιση του.
Ναι, ουδείς έχει το δικαίωμα να κλείνει την Ακρόπολη. Δεν ανήκει σε κανέναν, είναι σύμβολο αιώνιο, παγκόσμια κληρονομία, ίσως ό,τι σπουδαιότερο διαθέτει η χώρα. Δεν είναι βιλαέτι κανενός. Όμως…
Από μία σοβαρή κυβέρνηση περιμένεις να μεριμνεί πριν οι φλόγες μπουν στο σπίτι. Οι άνθρωποι που διαδήλωναν ζητούν τη μονιμοποίηση τους, επειδή –όπως λένε- καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες και προσεχώς λήγει η σύμβαση τους (δηλαδή βγαίνουν στην ανεργία), ενώ παράλληλα υποστηρίζουν ότι δεν έχουν πληρωθεί για 22 μήνες. Για το πρώτο η κυβέρνηση απαντά αρνητικά, καθώς θέλει να βάλει σε μία ρότα την εξάλειψη του φαινομένου των συμβασιούχων. Για το δεύτερο όμως; Πως μπορεί ένας άνθρωπος να ζει απλήρωτος για 22 μήνες; Και πως αυτός κατηγορείται από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο ως κομματικά καθοδηγούμενος;
Ένας τέτοιος άνθρωπος ζει στις παρυφές της απελπισίας. Μετατρέπεται σε οριακή προσωπικότητα. Και τα παίζει όλα για όλα. Εν ανάγκη κλείνει (κακώς…) και την Ακρόπολη. Ποιος, όμως, τον έφερε σε αυτόν το βαθμό της απόγνωσης;
Η απάντηση γνωστή. Ένα φαύλο κράτος που οφείλει να πεθάνει για να ξαναγεννηθεί μέσα σε έναν ενάρετο κύκλο. Τώρα ζούμε τους σπασμούς του κτήνους, τον επιθανάτιο ρόγχο του. Η κυβέρνηση που ομνύει στην αξιοκρατία και δηλώνει πως φέρει το δόρυ για τη χαριστική βολή στο τέρας, πως και δεν πήρε χαμπάρι; Ή καλύτερα, γιατί άφησε την κατάσταση να φτάσει στο απροχώρητο, ενώ γνωρίζει ότι και το ΠΑΣΟΚ φέρει μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τη γιγάντωση (από την πίσω κομματική πόρτα) της εργασιακής ντροπής των συμβασιούχων;
Άλλωστε το επίμαχο θέμα ήταν γνωστό. Τον περασμένο Αύγουστο οι συμβασιούχοι αρχαιοφύλακες είχαν αρνηθεί να εργαστούν τη νύχτα της Πανσέληνου στην Ακρόπολη και το Σούνιο, διεκδικώντας τα δεδουλευμένα. Το πρόβλημα είχε έρθει στη δημοσιότητα, ο υφυπουργός αρμόδιος για τον Τουρισμό είχε προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις μαζί τους. Γιατί δεν λύθηκε;
Προσφάτως ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε εαυτόν και κυβέρνηση «πυροσβέστες» που σβήνουν τις «φωτιές» της ΝΔ. Ως ευφυολόγημα καλό, αλλά τι γίνεται στην πράξη; Τα προβλήματα τα λύνεις αμέσως, αλλιώς σε εκδικούνται.
Κάποιος λαμπρός εγκέφαλος αποφάσισε να επιληφθούν τα ΜΑΤ (με τις ίδιες διαχρονικά «ευγενέστατες» πρακτικές). Καταστολή αντί λύσης. Και αποτέλεσμα; Η κυβέρνηση κατόρθωσε να κατατροπώσει τη διεθνή εικόνα της, που κοπιωδώς φιλοτεχνεί. Από τα -προ ημερών- διθυραμβικά δημοσιεύματα για τα φθίνοντα spreads, στις εικόνες με ΜΑΤ που εφορμούν, ψεκάζουν και χτυπούν συμβασιούχους και δημοσιογράφους. Για ποιο λόγο;
Η κυβέρνηση μιμήθηκε τις πιο σκοτεινές πρακτικές της διακυβέρνησης Καραμανλή. Αβελτηρία και μετά καταστολή. Έδειξε σιδηρά πυγμή στους λίγους και αδύναμους, όταν κατ’ επιλογή της είχε επιδείξει (ενίοτε εξοργιστική) ανοχή σε άλλες ομάδες που διεκδικούσαν «κεκτημένα» και όχι δεδουλευμένα.
Τι κατάφερε; Να κάνουν το γύρο του κόσμου οι εικόνες της ντροπής και να μάθει η οικουμένη ότι στην Ελλάδα ενδέχεται να εργάζεσαι –για το κράτος- απλήρωτος επί 22 μήνες. Συγχαρητήρια…
Υγ 1: «Πίσω από τις κινητοποιήσεις κρύβονται τα προβλήματα». Δήλωση Γ. Παπανδρέου στις 3 Φεβρουαρίου του 2009. Είχε δεχθεί δακρυγόνα, όταν επισκέφθηκε αγρότες της Κρήτης στον Πειραιά. Η τότε κυβέρνηση είχε χαρακτηρίσει υποκινούμενες τις κινητοποιήσεις. Ο τότε εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ, Γ. Παπακωνσταντίνου, την είχε κατηγορήσει για απώλεια αίσθησης του δημοκρατικού μέτρου. Τώρα ο Γ. Πεταλωτής κατηγορεί τους συμβασιούχους ως κομματικά υποκινούμενους. Και η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα…
Υγ 2: Από την ώρα που τοποθετήθηκε στη θέση του υπουργού Προστασίας του Πολίτη, ο Χρ. Παπουτσής έχει χαθεί από τα ΜΜΕ. Ο άλλοτε λαλίστατος κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ, που έψεγε από το βήμα της Βουλής τον Φ. Σαχινίδη, υπενθυμίζοντας του «σε ποια κυβέρνηση είναι υπουργός», αγνοείται… Ούτε μισή δήλωση για να εξηγήσει το σκεπτικό με το οποίο τα ΜΑΤ έλαβαν την εντολή να δείρουν και να ψεκάσουν.
Το ντοκιμαντέρ της Νορβηγικής Τηλεόρασης έχει τίτλο: «Η μάχη για την Πλατεία Αττικής». Τρομακτικό και αποκαλυπτικό μαζί. Εν πολλοίς εμφανίζει (με πλήγμα σαν κόλαφο) αυτά που η πλειονότητα δεν βλέπει ή δεν επιθυμεί να δει λίγα χιλιόμετρα μακριά από τις οικίες της.
Μπορεί να οφείλεται στη... συνήθεια και την αδιαφορία, μπολιασμένη με τον ατομικό φόβο της επισφάλειας, της ολόπλευρης κρίσης: πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής. Σε έναν άτυπο συμβιβασμό με την εξαθλίωση.
Κλείνουμε τα μάτια και τα αυτιά. Και στην άκρη επωάζεται το αυγό του φιδιού. Μειοψηφικά στην ακραία μορφή της νέο-ναζιστικής δράσης, πλειοψηφικά ως σιωπηρή μάζα με το ρατσισμό να σοβεί σε κάποια γωνία της σκέψης της.
Η αφήγηση του ντοκιμαντέρ έχει αφετηρία τον Έβρο, όπου καθημερινά χιλιάδες πρόσφυγες παίζουν τη ζωή τους κορώνα-γράμματα, στο κυνήγι κάποιου ονείρου, στην ουσία για να ξεφύγουν από τους κινδύνους ή την ανέχεια της πατρίδας τους. Κάποιοι είναι εκτοπισμένοι, κάποιοι αντιμετωπίζουν κίνδυνο ζωής, κάποιοι απλώς αναζητούν τη δική τους Εδέμ στη Δύση- δύσκολα να πεις, να δώσεις ποσοστά.
Παρουσιάζει τα κέντρα κράτησης, ως άλλα μεσαιωνικά κολαστήρια, με μηδενικές και απάνθρωπες υποδομές, με ανεπάρκεια προσωπικού, με κρατούμενους στοιβαγμένους σαν σαρδέλες, δίχως ίχνος υγιεινής, ανθρώπινες χωματερές με κάγκελα. Στη συνέχεια το σκηνικό της αγριότητας μεταφέρεται στο κέντρο της πρωτεύουσας. Στην Πέτρου Ράλλη, όπου οι μετανάστες συνωθούνται, χωρίς ελπίδα, για την αίτηση ασύλου και στην Πλατεία Αττικής και τον Άγ(ρ)ιο Παντελεήμονα, τη σύγχρονη Κόλαση του Δάντη της Ευρώπης.
Η οπτική του ντοκιμαντέρ είναι ως επί το πλείστον από την πλευρά των μεταναστών. Οι Έλληνες εμφανίζονται είτε με τη στολή της Αστυνομίας που προσάγουν κόσμο είτε με τη «στολή» του… αγανακτισμένου κατοίκου, που εξαπολύει αυτόβουλα πογκρόμ.
Το ντοκιμαντέρ είναι… σχεδόν εξαιρετικό. Διότι ελάχιστα αναφέρει την προβληματική από την πλευρά των Ελλήνων. Πέραν της εμφανούς ανεπάρκειας της επίσημης πολιτείας να αντιμετωπίσει- επί χρόνια- το θέμα, ασχέτως της παντελούς έλλειψης μεταναστευτικής πολιτικής, αναφέρεται ελάχιστα, ίσως μονολεκτικά, στο ότι μία χώρα σε βαριά κρίση, άρρωστη, δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μόνη της ένα μεταναστευτικό τσουνάμι που τη χτυπάει σε όλο το μήκος της ανατολικής της συνοριακής γραμμής.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Συνθήκη του Δουβλίνου, με την οποία η ευρωπαϊκή χώρα- πρώτος «σταθμός» εισόδου υποχρεούται να παραλάβει πίσω τους παράνομους μετανάστες που μετακινήθηκαν σε τρίτες χώρες, αναφέρεται μία φορά. Κοντολογίς, ηχηρό ράπισμα στους ευρωπαίους, είτε ηγέτες χωρών είτε χαρτογιακάδες των Βρυξελλών, δεν υπάρχει ούτε ως ήχος, όχι ως πρόταση στην αφήγηση.
Το πρόβλημα όμως υπάρχει και γιγαντώνεται καθημερινώς. Μεγάλο μέρος στα βορειοδυτικά του κέντρου (οι περιοχές ανάμεσα στην Ομόνοια και τα Άνω Πατήσια) γκετοποιείται σε όλο και μεγαλύτερο τόξο- η πορνεία (ως ο ορισμός του trafficking!), η διακίνηση ναρκωτικών, η (μικρό)εγκληματικότητα ανεβαίνει προς τα βόρεια, σαν τη μετάσταση του καρκίνου. Οι πολίτες κλειδαμπαρώνονται, έμφοβοι σιχτιρίζουν επί δικαίων και αδίκων. Ακροδεξιές ομάδες κρούσης αναλαμβάνουν δράση, κάποιοι απελπισμένοι ιθαγενείς συναινούν…
Η επίσημη πολιτεία αντιδρά σπασμωδικά, όποτε το θυμάται ή προκύπτει επικοινωνιακή ανάγκη, κυρίως κατασταλτικά, δεν το έχει κάνει μέγα θέμα στα ευρωπαϊκά fora, εκεί που της τραβάνε το αυτί για τα δημοσιονομικά της. Και ο δήμαρχος της πόλης θυμίζει σαλτιμπάγκο τηλεστάρ, το απέδειξε και με τη σύνθεση του ψηφοδελτίου του- τόσα χρόνια η «εστία φωτιάς» ήταν στην πίσω αυλή του, όπισθεν του Δημαρχείου. Ποια ήταν η αντίδραση του; Επικοινωνιακές τηλε-φανφάρες, αστειότητες του τύπου «η Αθήνα έχει αξιολογηθεί ως πιο καθαρή πόλη από το Λονδίνο, το Παρίσι και τη Ρώμη».
Και εν μέσω αυτής της χαοτικής κατάστασης, μίας απερίγραπτης ανθρωπιστικής κρίσης, οι ευρω-χαρτογιακάδες ψέγουν τη χώρα μας (δικαίως...) για το δημοσιονομικό της βυθό. Νοιάζονται, κατά πως φαίνεται, πολύ περισσότερο για τα spreads, τα greek statistics και το Μνημόνιο, παρά για την ανθρώπινη εξαθλίωση στις ρυπαρές γωνίες του αθηναϊκού κέντρου. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο τοπικό, ελληνικό. Είναι ευρωπαϊκό και παγκόσμιο συνάμα.
Η κυβέρνηση οφείλει να αντιδράσει δυναμικά, με αιχμή τον ανθρωπισμό και όχι την καταστολή, να διεθνοποιήσει το θέμα και να ζητήσει άμεσα αποτελέσματα. Είναι παράλογο να ζητείς από μία καθημαγμένη οικονομία να διαχειριστεί αυτό το διογκούμενο απόστημα- εδώ που φτάσαμε. Αλλιώς αφήνει τους δόλιους τους μετανάστες και τους δυσαρεστημένους Έλληνες βορρά στις ορέξεις ακραίων στοιχείων. Ειδικά την ώρα που η ακροδεξιά στην Ευρώπη υψώνει ανάστημα- ειδικότερα έχοντας υπόψιν το παράδειγμα της εκλογικής ανόδου ακραίων κομμάτων, όπου κλήθηκε να… συνδράμει το ΔΝΤ.
Εσχάτως έρχεται (εκ νέου) στο προσκήνιο η κουβέντα περί επικείμενης αποχής από τις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης- ενδεχομένως μεγάλης, ως αντίδραση ή άυλο "μαύρισμα" σε κάθε λογής πολιτικό: Από τον πρωθυπουργό μέχρι τον τελευταίο δήμαρχο. Με το άστοχο επιχείρημα ότι «όλοι ίδιοι είναι» και «δεν περιμένω τίποτα από κανέναν».
Πως μπορεί άραγε να απαντηθεί πολιτικά κάτι το τόσο απολίτικο, όπως η αποχή από τις εκλογές; Ίσως θα μπορούσε με κλισέ και τσιτάτα, όπως «η αποχή είναι συνενοχή» ή ότι η «ψήφος είναι δημοκρατικό δικαίωμα». Αμφότερα έχουν ισχυρή δόση αλήθειας, ωστόσο υπογείως ενδυναμώνουν την επιχειρηματολογία των "ιδεολογικά" αποφασισμένων να επιλέξουν την αποχή ως "πολιτική" στάση την ημέρα των εκλογών.
Και αυτό διότι η πλευρά της "αποχής" αντιστρέφει το επιχείρημα, εξίσου με δόση αλήθειας: «η συμμετοχή είναι συνενοχή στη διεφθαρμένη και παρακμάζουσα εικόνα της πολιτικής σκηνής» και «η ψήφος επιβεβαιώνει, αν όχι επιβραβεύει, τους άθλιους της πολιτικής».
Ως εδώ καλά. Με την παραπάνω επιχειρηματολογία οι δυνάμει απέχοντες καλύπτουν τα ιδεολογικά τους νώτα- προσφέρουν επικάλυμμα ηθικής νομιμοποίησης στην αντιδημοκρατική τους συμπεριφορά. Τους καθιστά αυτό καταδικαστέους;
Και ναι και όχι. Από τη μία ρίχνουν "λευκή πετσέτα" στο ρινγκ και δια της απουσίας τους -επί της ουσίας- νομιμοποιούν και ακουσίως επιβραβεύουν πολιτικές πρακτικές- συμπεριφορές. Δεν τις καταδικάζουν, όσο κι αν θεωρούν ότι το πράττουν απέχοντας, διότι η επιλεγμένη "καταδίκη" δεν έχει αντίκτυπο στο υπάρχον σύστημα. Απλώς δεν μετράει… Επιπλέον, δια της αποχής αδυνατούν να επιβραβεύσουν πολιτικές ουσίας.
Παράλληλα, με δεδομένες τις καταιγιστικές αλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη, είναι φαινομενικά άδικο να θεωρούνται συνυπεύθυνοι του "κακού", να εξισώνονται με τους "δολοφόνους" για το "έγκλημα". Όμως...
Σε μία συντεταγμένη κοινωνία υπάρχει ένα πλέγμα κανόνων, μία βάση με συγκεκριμένες δομές και ένα πλαίσιο μεθόδων με τα οποία είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν τα λεγόμενα κακώς κείμενα της δημοκρατίας.
Ένα εξ αυτών είναι οι εκλογές: Όπου και δύναται να εκφραστεί η λαϊκή βούληση και το αποτέλεσμα να γίνει μήτρα πολιτικών εξελίξεων. Η κάλπη μπορεί να στείλει ηχηρά μηνύματα, έστω κι αν στις 7 Νοεμβρίου φέρει τη σφραγίδα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Το σκηνικό του εγχώριου πολιτικού σύμπαντος είναι… τεκτονικό. Εν μέσω κρίσης, η βίαιη προσαρμογή έχει φέρει μεγάλη μερίδα του πληθυσμού στα όρια των αντοχών της. Δεκτό: Αλλά ποια είναι η θέση του πολίτη απέναντι σε μία πραγματικότητα σαν αυτή; Να δέχεται ότι είναι άρρωστος, αλλά να κατηγορεί την αρρώστια και ως αντίδραση να της γυρνά την πλάτη; Αυτό δεν συνιστά γιατρειά. Ούτε καν ασπιρίνη...
Παράλληλα, τα λογικοφανή μα και συνωμοσιολογικά επιχειρήματα περί μανιπουλαρισμένης ψήφου (μέσω δημοσκοπήσεων, τηλεοπτικής προπαγάνδας "ειδησεογραφικού" χαρακτήρα, πρακτικών από εκδοτικά συγκροτήματα, κ.λπ.), αρχίζουν να απέχουν από την αλήθεια, δοθείσης μίας νέας πραγματικότητας: Του διαδραστικού πολίτη, ο οποίος είναι αρκετά ενημερωμένος, από πολλαπλές πηγές, και -κυρίως- ζει σε αυτή την κοινωνία, βιώνει τα προβλήματα.
Η αποχή είναι εξαιρετικά απολίτικη συμπεριφορά. Κι αν δεχθούμε, με όρους πολιτικής ηθικής και φιλοσοφίας, ότι οι κακοδαιμονίες του πολιτικού κατεστημένου συνιστούν "α-πολίτικη στάση", τότε οι συνειδητά απέχοντες πλησιάζουν επικίνδυνα στο σύμπαν της συνενοχής.
Ο πολίτης που επιδιώκει την αλλαγή παίρνει την κατάσταση στα χέρια του. Στέλνει το μήνυμα, συμμετέχει, αντιδρά, ζητά με νόημα και στόχευση το καλύτερο- το (συν)διαμορφώνει. Και σε αυτό το εγχείρημα αγωνίζεται να πλαισιώσει με περισσότερους τις γραμμές της μάχης. Με επιχειρήματα και (κοινή) λογική. Κάθε αντίθετη συμπεριφορά συνιστά τουφεκιά στον αέρα με άσφαιρα πυρά.
«Αναλαμβάνω το μερίδιο των ευθυνών που μας αναλογεί για την υπόθεση του Βατοπεδίου». Πίσω στο μακρινό (και εξαιρετικά ταραχώδες) 2008. 16 Δεκεμβρίου. Συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΝΔ. Ο πρώην πρωθυπουργός βρίσκεται στο βήμα, εμφανώς αγχωμένος…
Η Ελλάδα καίγεται (κυριολεκτικά) από τα γεγονότα του Δεκεμβρίου, ενώ επί μήνες σέρνεται ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της μεταπολίτευσης: Η υπόθεση Βατοπεδίου, που ήρθε στο φως της δημοσιότητας το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς. Μέχρι τότε ο Καραμανλής δεν είχε μιλήσει. Μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου και των (καθιερωμένων ως τροχιοδείκτη του πολιτικού ρεπορτάζ της εποχής) διαρροών, το Μαξίμου «δεν γνώριζε τίποτα». Είχε καλυφθεί πίσω από τη δήλωση Σανιδά περί «παραπλανηθέντων υπουργών».
Στο βήμα της ΚΟ, ο Καραμανλής δεν είχε τη συνήθη θεατρικότητα του- έδειχνε καταπονημένος, το κουβάρι της παρακμής που ακολούθησε είχε αρχίσει να ξεδιπλώνεται. Μιλώντας- για πρώτη φορά δημοσίως- για το Βατοπέδι, είπε ότι αρχικώς υποτίμησε το θέμα και δεν είδε τις πραγματικές διαστάσεις του. Αναφερόμενος σε «όσα σκανδαλώδη έγιναν», τόνισε ότι πρόκειται για «μια θλιβερή ιστορία που ξεκίνησε προ 10ετίας». Συμπλήρωσε ότι η Μονή, παρά το πνευματικό έργο της, λειτούργησε σε βάρος του Δημοσίου, εκμεταλλεύτηκε την αδυναμία του κράτους και ενέπλεξε φορείς και υπηρεσίες. «Έπρεπε να ήμασταν πιο υποψιασμένοι» συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός, αναγνωρίζοντας πως «αργήσαμε να κινηθούμε». «Το λάθος δεν το χρεώνω σε κανέναν άλλο, δικό μου ήταν», κατέληξε.
16 Σεπτεμβρίου 2010. «Ήταν μία καθ’ όλα νόμιμη και αξιοπρεπής απόφαση και η ΝΔ είχε συνομολογήσει ότι ήταν πολιτική απόφαση». Ανακοίνωση της Νέας Δημοκρατίας αναφορικά με την υπόθεση Βατοπεδίου. Εκδόθηκε στον απόηχο της κατάθεσης της Αικ. Πελέκη στην Επιτροπή Προκαταρκτικής Εξέτασης, όπου επέρριψε ευθύνες στον πρώην πρωθυπουργό για την υπόθεση: «Προφανώς υπήρξε κεντρική πολιτική απόφαση που ελήφθη με ευθύνη του πρωθυπουργού και μεταβιβάστηκε στους υπουργούς από τους καθ' ύλην αρμόδιους», είπε η συμβολαιογράφος και σύζυγος Βουλγαράκη.
Την ίδια ώρα, μιλώντας στο ρ/σ ΣΚΑΪ, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ, Κ. Τζαβάρας, τόνισε ότι ο τέως πρωθυπουργός έχει αναλάβει την πολιτική ευθύνη, καθώς και έχει αποσαφηνίσει ότι ήταν κεντρική πολιτική η απόφαση των ανταλλαγών προκειμένου να απεγκλωβιστούν οι ακτήμονες αλιείς της Βιστωνίδας.
Παράλληλα εμφανίστηκε και η ενόχληση των… «κύκλων» Καραμανλή, (του μοναδικού πρώην πρωθυπουργού που κρατάει μούτρα στον κόσμο και δεν μιλάει). Οι «κύκλοι» έλεγαν πως όλα αυτά (σ.σ. οι αιτιάσεις Πελέκη) δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Στην ανακοίνωση της ΝΔ, όμως, αναφέρεται ότι «η κ. Πελέκη με την κατάθεσή της επιβεβαιώνει όσα λέει και η ΝΔ, ότι δηλαδή δεν υπάρχει ροή πολιτικού χρήματος, ότι δεν υπάρχει χρηματισμός προσώπων και ότι δεν υπάρχει σκάνδαλο. (…) Τα πορίσματα που έχουν κατατεθεί δεν δείχνουν ζημία. Αν υπάρχει έκθεση με άλλη μεθοδολογία υπολογισμού, να την δούμε».
Κατά τη ΝΔ δεν υπάρχει σκάνδαλο, μολονότι ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός είχε χαρακτηρίσει την υπόθεση «σκανδαλώδη», προσθέτοντας και λοιπά απολογητικά επιχειρήματα.
Την Πέμπτη (16/9) κατέθεσε ο Λέανδρος Ρακιντζής, Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης. Φέρεται να δήλωσε ότι η ζημιά του Δημοσίου από την ανταλλαγή με τη Μονή ξεπερνά τις 73.000 ευρώ, που είναι το όριο για χαρακτηρισμό της πράξης ως κακουργήματος. Πρόσθεσε, όμως, ότι απαιτείται και πραγματογνωμοσύνη.
Στη Ρηγίλλης και σε λοιπά γαλάζια γραφεία μάλλον θεωρούν ότι απευθύνονται σε αμνήμονες ή ηλίθιους. Προφανώς ποντάρουν στη συλλογική λήθη. Πως είναι δυνατόν να γίνει πιστευτό το επιχείρημα περί «νόμιμης απόφασης», όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός τους (όταν πρωθυπούργευε μάλιστα!) είτε κρυβόταν είτε κατόπιν έπαιρνε αποστάσεις και αναλάμβανε με το στανιό την «πολιτική ευθύνη» της «σκανδαλώδους» υπόθεσης, αλλά ως εκεί. Μετά κρύφτηκε πάλι.
Η ΝΔ βρίσκεται ξεκάθαρα σε δυσχερή θέση και η νέα ηγεσία της πληρώνει ακόμα τις αμαρτίες της παλιάς. Το ερώτημα είναι γιατί επιμένουν να αντιμετωπίζουν τον Καραμανλή σαν ιερό τοτέμ, παρά τη σιγήν ιχθύος που τηρεί και για ακόμα πιο σοβαρά θέματα, όπως αυτό των παραποιημένων στατιστικών στοιχείων, που εκτόξευσαν το έλλειμμα και έβαλαν τη χώρα στο βαθύ πηγάδι της κρίσης.
Υγ: Και ένα προσωπικό ερώτημα: Πόσο λαϊκιστικό ή βιτριολικό είναι να διαμαρτύρεται κανείς για την αργομισθία του Καραμανλή στη Βουλή; Από τον Οκτώβριο του 2009 μέχρι σήμερα έχει μιλήσει μόλις μία φορά (και αυτό στις προγραμματικές δηλώσεις, καθώς δεν μπορούσε κι αλλιώς), δεν πατάει ποτέ, δεν έχει καταθέσει καμία ερώτηση, δεν κάνει τίποτα. Κι όμως πληρώνεται και χρεώνει το Δημόσιο με όλες τις προνομίες ενός βουλευτή.
Αν κάναμε παραπομπή στην Ιστορία, το μουσικό χαλί θα ήταν σχεδόν αυτονόητο: Παίζει ο Καζαντζίδης, ο χώρος γεμίζει με αχ-βαχ, μπουζοκοπενιές και κλαυθμούς- λύθηκε το θέμα. Τώρα όμως έχουμε 2010 και το soundtrack της κρίσης, ειδικά δε για τους νέους ανθρώπους, μάλλον είναι άλλο...
Προσφάτως δημοσιεύτηκε δημοσκόπηση της Κάπα Research αναφορικά με τις διαθέσεις των νέων της χώρας σε σχέση με τον εργασιακό τους βίο. Τα αποτελέσματα… συνθλιπτικά. Επτά στους δέκα, οι οποίοι είτε έχουν ολοκληρώσει είτε ολοκληρώνουν τις σπουδές τους, θα εγκατέλειπαν ευχαρίστως την Ελλάδα για μια δουλειά στο εξωτερικό. Τέσσερις στους δέκα έχουν ξεκινήσει τις απαραίτητες ενέργειες. Πολλοί το έχουν κάνει ήδη.
Το παραπάνω ενδεχομένως διαβάζεται ως μία ακόμα στατιστική- εσχάτως έχουμε πήξει από δαύτες, νούμερα μας έχουν παραζαλίσει. Ωστόσο, δηλώνει πολλά περισσότερα: την απόλυτη χρεοκοπία της χώρας- που δεν μπορεί να κρατήσει τα καλύτερα μυαλά της, σ’ αυτόν τον ερειπιώνα.
«Μια οικονομία και μια κοινωνία που δεν μπορούν να δώσουν ευκαιρίες εργασίας στους νέους, αντίστοιχες των προσόντων που απέκτησαν με δυσκολία, είναι αποτυχημένες». Τάδε έφη, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, υπουργός Οικονομικών.
Το ζήτημα είναι εξαιρετικά σοβαρό. Τα εγχώρια ΜΜΕ, βεβαίως, κόπτονται περισσότερο- εδώ και μέρες- για την ονοματολογία (ανασχηματισμολογία, εκλογολογία, κ.λπ.), αφήνοντας τις σοβαρές ερωτήσεις για ξένα Μέσα, όπως η βελγική εφημερίδα «Libre Belgique», η οποία και έθεσε το θέμα στον κ. Παπακωνσταντίνου.
Η απάντηση είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, έως σχιζοειδής. Παραδέχεται την αποτυχία της κυβέρνησης στην οποία μετέχει, αλλά και του εαυτού του, καθώς είναι εκ των αρμοδιότερων υπουργών. Βεβαίως, θα απαντούσε ότι η διακυβέρνηση Παπανδρέου παρέλαβε χάος και κρίση- θα έχει δίκιο-, «κληροδοτημένα» από τη διακυβέρνηση Καραμανλή και τις προηγούμενες- απολύτως δεκτό.
Όμως η διακυβέρνηση Παπανδρέου συμπληρώνει ένα έτος,- ναι- διαχειρίζεται μία εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία, όμως το θέμα της ανεργίας των νέων (ή αν θέλετε των ευκαιριών, εν γένει) βρίσκεται στα χαμηλότερα πατώματα της ατζέντας, αν υπάρχει καν.
Στην ίδια συνέντευξη, ο υπουργός τονίζει ότι «δεν πρόκειται μόνο για ένα ζήτημα που σχετίζεται με την ανάπτυξη, αλλά για ένα βαθύτερο πρόβλημα που συνδέεται με τη νοοτροπία, τις δομές και την κοινωνία της χώρας». Θεμιτό, πλην εξαιρετικά ακαδημαϊκό. Την ώρα που ο κ. Παπακωνσταντίνου διατυπώνει τις απόψεις αυτές, εκατοντάδες χιλιάδες νέων βρίσκονται στη στενωπό της κατάθλιψης και της απελπισίας, δεν «βλέπουν» φως και ετοιμάζουν τις βαλίτσες τους για αλλαχού. Οι περισσότεροι είναι εγγράμματοι, ικανοί, με όρεξη, με πτυχία από καλά Πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Στην προσπάθεια του- μάλλον- να αποτινάξει τον ακαδημαϊκό χαρακτήρα των απόψεων του, ο Παπακωνσταντίνου μιλάει ως… υπουργός Οικονομικών: «Χρειάζεται να αλλάξουμε ριζικά το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Θα πρέπει να αλλάξουμε τη δημόσια διοίκηση ώστε ο πολίτης να βλέπει, σε συνθήκες διαφάνειας, πώς δαπανώνται οι φορολογικές εισφορές του. Θα πρέπει να του δοθεί η δυνατότητα να συμμετέχει, κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα. Είμαστε σε διαδικασία αλλαγής του εκλογικού μας συστήματος προκειμένου να θέσουμε τέλος στις πελατειακές σχέσεις».
Όλα καλά, αλλά πως η αλλαγή του εκλογικού συστήματος θα μπορούσε να αποτρέψει τη μαζική φυγή; Αφανίζοντας τις πελατειακές σχέσεις, δημιουργείς θέσεις εργασίας (άμεσα), την ώρα που τα «λουκέτα» πέφτουν βροχηδόν, και η συλλογική ψυχολογία είναι στα τάρταρα;
Μην αδικούμε, όμως, τον κ. Παπακωνσταντίνου- έχει αναλάβει έναν από τους πιο άχαρους πολιτικούς ρόλους της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας. Ας πάμε στους αρμοδιότερους. Μέχρι πρότινος, υπουργός Εργασίας ήταν ο Ανδρέας Λοβέρδος, ο οποίος από τη θέση αυτή ασχολήθηκε περισσότερο με τις μαύρες τρύπες στα Ταμεία και το Ασφαλιστικό. Για το θέμα της ανεργίας, περιορίστηκε σε ρόλο Κασσάνδρας (σκέτο, χωρίς προτάσεις ή λύσεις): Ανακοίνωνε με την απαραίτητη θεατρικότητα ότι η ανεργία στη χώρα αγγίζει τα ισπανικά ποσοστά (20%). Ως εκεί, συν κάτι κουπόνια…
Τώρα έχουμε νέα αρμόδια υπουργό, «προϊόν» της κυβερνητικής αναδόμησης. Η Λούκα Κατσέλη, πρώην υπουργός Οικονομίας και εξαιρετικά αντιδημοφιλής (αν πιστέψουμε τις σχετικές δημοσκοπήσεις) δήλωσε κατά την ανάληψη των καθηκόντων της ότι «προτεραιότητα θα είναι οι πολιτικές ενεργού απασχόλησης σε μια συγκυρία δύσκολη όπου θα πρέπει να στηριχθούν οι άνεργοι». Σε επίπεδο ανακοινώσεων παίρνει άριστα. Στην πράξη; Πως θα το κάνει όταν η αγορά στενάζει, όταν επί ένα χρόνο τώρα η κυβέρνηση λειτουργεί (για το θέμα) σε επίπεδο διαπιστώσεων, αν όχι τρομολαγνείας;
Και τα σημάδια δεν είναι τα καλύτερα: Ο ανασχηματισμός έδειξε ότι η κυβέρνηση στρέφει το ενδιαφέρον της στο… χρώμα του χάρτη (για τη νύχτα των εκλογών), εξ ου και η επιστράτευση σειράς «παλαιοπασόκων», καθώς και η υφυπουργοποίηση στελεχών από κάθε γωνιά. Όλοι ευτυχείς (εκεί), λες και ο κόσμος που ταλανίζεται έχει μία σκασίλα επιπλέον: Αν ο χάρτης βαφτεί πράσινος ή γαλάζιος.
Η ανεργία στους νέους τείνει να δημιουργήσει μία «χαμένη γενιά». Μία γενιά που μαθαίνει να αντιπαθεί τη χώρα της, να μισεί τον «άλλο», να μην ελπίζει σε τίποτα, να μηδενίζει τα πάντα. Και να παίρνει των ομματιών της για το εξωτερικό (όπου να’ ναι), τραγουδώντας- τη φορά αυτή- όχι Καζαντζίδη, άλλα ένα άλλο soundtrack: «So fuck you anyway», των Archive.
Πήρα τις ευχές στον ώμο φορεσιά με καμάρι απ' του ονείρου δανεική του καπετάνιου τη χάρη κι είπα ταξίδι μου πρώτο να που ήρθε η σειρά σου στο βορρά και στο νότο θα 'μαι πάντα κοντά σου. Βαριά η ανάσα, το βήμα μου όμως δεν κόβω στο μαξιλάρι μου άφησα τον τελευταίο μου φόβο. Λέω να αφήσω την καρδιά μου ήσυχη να το χαρεί μπορεί της τύχης μου να 'ναι το πιο μεγάλο σκαρί. Σα χαλασμένη πυξίδα που απέφυγα και δεν είδα μη μου αλλάξει πορεία πριν να πατήσω σανίδα που ίσως με πάει σε όσα φαντάστηκα μέρη κι ίσως με φέρει πίσω πιο πλούσιο ποιος ξέρει. Μπάρκο πρώτο λοιπόν βάζω ψυχή και σάρκα και τα νιάτα μου στην πιο μεγάλη μου τσάρκα γι' αυτό σου λέω καπετάνιε εγώ είμαι για το τιμόνι το καλό και το κακό στο πλευρό μου στοιχειώνει. Με φοβάται ο ουρανός με προσέχουν τα αστέρια χωράει ο ωκεανός μέσα στα δυο μου τα χέρια αλήθεια λέω με είχα δεί στο όνειρό μου ένα βράδυ με ένα τιμόνι στο χέρι και στο μεγάλο σκοτάδι.
Ναυαγός σε λάθος μέρος ουρανέ μου δε σ' είδα ξύπνησα γέρος σε καινούργια πατρίδα ψάχνω κάτι να δω κι έχω τ' άστρα σημάδια μα είμαι ακόμα εδώ στα μεγάλα σκοτάδια.
Άρχισα λίγο να τρέμω στην πρώτη φουσκοθαλασσιά εκεί που η νύχτα με τη μέρα έχουν το φως μοιρασιά με κάθε κύμα από θάλασσα βλέπω ουρανό παρακαλώ τους θεούς να στείλουν το γαλανό. Βρεγμένα κι ανοιχτά έχω απ' το φόβο τα μάτια φέρμα τα πανιά τρίζουνε τα κατάρτια μα δε μιλάω σε κανέναν μόνος μου πρέπει ν' αντέξω μ' ακούς δε θα γυρίσω ντροπιασμένος εκεί έξω. Μα τις λέξεις ο αέρας γύρω μου τις σφυρίζει και στο μυαλό κι εκεί μια καταιγίδα αρχίζει τα χέρια μου χαλαρώνουν πάνω στο τιμόνι το κύμα μ΄αφήνει κι ύστερα με σηκώνει. Τότε σπάω δεν αντέχω και στους άλλους φωνάζω δε μ' ακούει κανείς και πιο πολύ τρομάζω είμαι μόνος σαν να ήπιε ο χρόνος τους ναύτες και μου ζητάει ο βυθός του ονείρου μου τους χάρτες. Και μαυρίζουν όλα απ' τη ζερβή μου μεριά με το σκαρί παρέα μας πήρε αγκαλιά η στεριά και τότε η θάλασσα σαν παγωμένο χάδι με σπρώχνει να βγω στο μεγάλο σκοτάδι.
Δευτέρα 31 Μαΐου 2010, ώρα 4.10. Ο «Στολίσκος της Ελευθερίας», αποτελούμενος από έξι σκάφη που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια και 700 ακτιβιστές βρίσκεται εν πλω για τη Γάζα. Κινείται σε διεθνή χωρικά ύδατα, περίπου 70 ναυτικά μίλια μακριά από το Ισραήλ.
Ισραηλινοί κομάντο πραγματοποιούν ρεσάλτο και καταλαμβάνουν τα πλοία. Στο τουρκικό Mavi Marmara εννέα ακτιβιστές πέφτουν νεκροί από ισραηλινά πυρά. Παραδίπλα πλέει το υπό ελληνική σημαία «Σφενδόνη», το οποίο δέχεται επίσης επίθεση. Εντός του σκάφους βρίσκεται η δημοσιογράφος Κατερίνα Κιτίδη, καλύπτοντας την αποστολή για το μέσο στο οποίο εργάζεται (tvxs.gr).
Το nooz.gr μίλησε μαζί της. Αφηγείται τη βίαιη περιπέτεια που έζησε στη θάλασσα, τον εγκλεισμό και τις ανακρίσεις στις φυλακές της Μπερσίβα, τις ώρες αγωνίας πριν την απελευθέρωση και τη λύτρωση του τελικού επαναπατρισμού τρία 24ωρα μετά την ισραηλινή επέμβαση.
Ώρες αγωνίας στη γέφυρα της Σφενδόνης
Στο ερώτημα «πως είναι να δέχεσαι επίθεση από ισραηλινούς κομάντο;», απαντά ότι στην αποστολή ήταν έτοιμοι για όλα τα ενδεχόμενα. Είχαν εξ αρχής μελετήσει κάθε σενάριο, ακόμα και αυτό της ρίψης ρουκέτας. Ομολογεί ότι η ίδια δεν ανέμενε αυτή την αντίδραση από το Τελ Αβίβ, αντιθέτως εκτιμούσε ότι το Ισραήλ θα επιδιώξει να τους αναγκάσει σε αλλαγή πορείας ή να υπερφαλαγγίσει το Στολίσκο, αφήνοντας τον για μέρες ακίνητο στα ανοιχτά. Γι’ αυτό, άλλωστε, υπήρχαν στα σκάφη εφόδια για ένα μήνα.
Από τις 23.30 της Κυριακής τα μέλη της αποστολής είχαν αντιληφθεί την παρουσία του ισραηλινού πολεμικού ναυτικού. Σκάφη πραγματοποιούσαν προσέγγιση, κάνοντας κυκλωτικές κινήσεις. Είχε προηγηθεί, στις 23.00, η πρώτη από ασυρμάτου επικοινωνία με τον ισραηλινό στρατό. «Προβαίνετε σε παράνομη πράξη» ειπώθηκε στον καπετάνιο, τον οποίο κατέστησαν υπεύθυνο για ό,τι γίνει. Ο καπετάνιος απαντά: «Δεν διαπράττουμε καμία παρανομία, είμαστε σε διεθνή χωρικά ύδατα».
Η Κατερίνα βρισκόταν στη γέφυρα της Σφενδόνης, δίπλα στον καπετάνιο. Η απόφαση ήταν να συνεχίσουν μέχρι το τέλος. Είχαν ήδη υπερβεί πολλαπλά εμπόδια, στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Κύπρο, η οποία δεν επέτρεψε στα σκάφη να ελλιμενιστούν.
Πειρατεία σε διεθνή χωρικά ύδατα
Προσεγγίζουν ισραηλινά Zodiac που μεταφέρουν κομάντο. Είχε ξεκινήσει η αιματηρή επέμβαση στο Mavi Marmara, ωστόσο η Κατερίνα δεν έχει οπτική επαφή. Οι Ισραηλινοί ανεβαίνουν στη Σφενδόνη υπό τις έντονες αποδοκιμασίες των μελών της αποστολής. Η στάση τους είναι βίαιη. Ρίχνουν βόμβες κρότου-λάμψης και δακρυγόνα, ενώ ακούγονται και πυρά. Στη Σφενδόνη οι ακτιβιστές είχαν αποφασίσει να εφαρμόσουν την τακτική της παθητικής αντίστασης. «Δεν είχαμε άλλο τρόπο να προστατευτούμε. Πρόθεση μας δεν ήταν να έρθουμε σε σύγκρουση με τον ισραηλινό στρατό», τονίζει η Κατερίνα.
Επικρατούσε πυκνό σκοτάδι. «Όταν προσέγγισαν το μόνο που ακούσαμε ήταν οι πυροβολισμοί και οι κραυγές τους».
- Δεν φοβήθηκες εκείνη τη στιγμή; - Όχι. Δεν το παίζω τολμηρή. Έπρεπε να αντιμετωπίσουμε αυτό που ερχόταν. Αν δεν διατηρήσεις τη ψυχραιμία σου δεν μπορείς να αντιδράσεις.
«Το άγχος μου ήταν να καταφέρω να λύσω τεχνικά προβλήματα και να κρύψω το υλικό, ώστε να μην μου το κατασχέσουν», προσθέτει. Και επιμένει σε αυτό, ακόμα και όταν μνημονεύει τη στιγμή που κομάντο απείλησε να τη ρίξει στη θάλασσα, αν δεν του έδινε την κάμερα της, που τελικά απέσπασε βιαίως. «Αν δεν είσαι ψύχραιμος δεν μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου, να αντιμετωπίσεις ό,τι σου τύχει».
Βίντεο- ντοκουμέντο της Κ. Κιτίδη
Κληθείσα να σχολιάσει εάν εκείνη τη στιγμή ένιωθε περισσότερο δημοσιογράφος ή ακτιβίστρια, διστάζει να δώσει εύκολη απάντηση. «Ένα μείγμα των δύο. Ήταν στιγμές που κρατούσα την κάμερα, αλλά σταματούσα και φώναζα όταν έβλεπα να γίνεται κάποιος ξυλοδαρμός». Οι σχέσεις μεταξύ των μελών της αποστολής είχαν συσφιχτεί. «Δεν έτρεξε κανένας να φύγει, να προστατεύσει τον εαυτό του. Όταν βλέπαμε να χτυπούν κάποιον τρέχαμε όλοι και φωνάζαμε ‘σταματήστε’». Η αλληλεγγύη ανάμεσα τους ήταν αυτονόητη, όσο οι ανάσες τους.
Αίμα και χειροπέδες
Ενδιαφέρον έχει η διαχείριση του φόβου από την πλευρά τους. Σε όλη την κουβέντα η Κατερίνα δείχνει ξεκάθαρα ότι σε καμία στιγμή δεν φοβήθηκε. Όπως και τα υπόλοιπα μέλη της αποστολής. Είχαν προετοιμαστεί για όλα τα ενδεχόμενα. Άλλωστε μπροστά στο θηρίο κυριαρχείς επί του φόβου σου, αλλιώς το θηρίο θα σε καθυποτάξει χωρίς κόπο. Από πού πήγαζε αυτή η τόλμη; «Είχαμε δίκιο ρε παιδί μου», απαντά.
Άνδρες των ειδικών δυνάμεων προσεγγίζουν το πιλοτήριο. Μέλη της αποστολής έχουν πραγματοποιήσει «αλυσίδα» γύρω από αυτό. Ο καπετάνιος αρνείται να παραδώσει τον έλεγχο του σκάφους, δέχεται χτυπήματα. Του σκίζουν το αυτί, μελανιάζουν τα πλευρά και τα πόδια του. Τραυματίζεται επίσης ο υποπλοίαρχος και αριθμός ακτιβιστών.
Η Κατερίνα δέχεται σφαιρίδιο χρώματος (paintball) στο πόδι. Διαπληκτίζεται λεκτικά με τους κομάντο. Έχει προλάβει να κρύψει σε ασφαλές σημείο του σώματος της την ηλεκτρονική κάρτα μνήμης από την βιντεοκάμερα, την οποία της κατέσχεσαν κατόπιν. Έτσι κατάφερε να σώσει οπτικό-ακουστικό υλικό από την επίθεση. «Για’ μένα ήταν απόλυτη προτεραιότητα να υπάρχουν ντοκουμέντα εκείνης της στιγμής», λέει.
Περιγράφει σκηνές από την επίθεση. Μία μικροκαμωμένη γάλλο-παλαιστίνια, 26 ετών, αψηφά κάθε φόβο και ορθώνει το ανάστημα της. Απευθυνόμενη στον επικεφαλής φωνάζει: «Γιατί το κάνετε αυτό; Θέλουμε να πάμε ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα. Στα παιδιά που πεθαίνουν, που πεινάνε εξαιτίας σας. Ντροπή σας!». Στο μέτωπο της κοπέλας- όσο μιλάει- σχηματίζεται μία κόκκινη κουκκίδα από λέιζερ ισραηλινών πολυβόλων. «Ήταν έτοιμοι να την πυροβολήσουν. Ήταν συγκλονιστικές εικόνες αυτές».
Ο αμερικανός ακτιβιστής, Πωλ Λαρουντύ, πέφτει στη θάλασσα για να δώσει χρόνο στους συντρόφους του να οργανωθούν. Οι στρατιώτες τον χτυπάνε, αφού τον ανέβασαν. «Δεν μπορείς να μην αντισταθείς. Ήταν μία αίσθηση απόλυτης αδικίας που διέπρατταν εις βάρος μας εκείνη τη στιγμή».
Η στάση των Ισραηλινών είναι εξαιρετικά εχθρική μολονότι δεν συνάντησαν καμία βίαιη αντίσταση. Περνούν χειροπέδες σε κάποιους ακτιβιστές, ενώ έχουν πλαστικοποιημένες λίστες με ονόματα και φωτογραφίες συγκεκριμένων προσώπων.
Έχει ξημερώσει. Οι ακτιβιστές βρίσκονται συγκεντρωμένοι σε σημείο του σκάφους. Κοιτάζονται για να διαπιστώσουν αν όλοι είναι εκεί. Οι στρατιώτες δεν τους επιτρέπουν να κινηθούν. Οι μασκοφόροι κομάντος ρίχνουν άγρια βλέμματα. Ακόμα και οι γιατροί τους φοράνε μάσκες. Το πρώτο μέρος της πειρατείας είχε ολοκληρωθεί με εξαιρετικά ασύμμετρο τρόπο. Πάνοπλοι στρατιώτες εναντίον άοπλων πολιτών σε διεθνή ύδατα. Ρεπορτάζ του Al Jazeera κατά τη διάρκεια της επέμβασης στο Mavi Marmara
Αιχμάλωτοι ενός κράτους
Μεσημέρι Δευτέρας, 31 Μαΐου. Μετά το ισραηλινό ρεσάλτο στα διεθνή χωρικά ύδατα, την κατάληψη του «Στολίσκου της Ελευθερίας» και την αιχμαλωσία των 700 περίπου ακτιβιστών, ξεκινά η διαδικασία της μεταφοράς σκαφών και επιβαινόντων στο λιμάνι του Ασντότ.
Ένα- ένα τα σκάφη δένουν στο λιμάνι, συναντώντας την ποικιλομορφία της πολεμικής μηχανής και την ανεπάρκεια της γραφειοκρατίας του κράτους του Ισραήλ. Άλλοι με χειροπέδες και άλλοι όχι, οδηγούνται συνοδευόμενοι από δύο στρατιώτες έκαστος προς μία υπερμεγέθη τέντα. «Δεν χρειάζεται να με κουβαλάς, μπορώ να περπατήσω και μόνη μου», λέει η Κατερίνα στη γυναίκα στρατιώτη που είχε στο πλευρό της. Δεν της έδωσε σημασία.
Διασχίζουν περίπου 100 μέτρα από τα πλοία μέχρι το χώρο ανάκρισης, περνώντας ανάμεσα από αστυνομικούς και κουκουλοφόρους άνδρες και γυναίκες των ειδικών δυνάμεων, καθώς επίσης φωτογράφους και τηλεοπτικά συνεργεία- όλα ισραηλινά (της κυβέρνησης…). Ξένοι ανταποκριτές δεν υπήρχαν- δεν τους είχε επιτραπεί η πρόσβαση στο σημείο.
Η βίαιη συμπεριφορά των στρατιωτών συνεχίζεται, καθώς όποιος αποτολμήσει να πει/κάνει κάτι, δέχεται ξυλοδαρμό, προσβολές και λιντσάρισμα. Ακολουθεί έλεγχος από τις αρχές. Αρχικώς σωματικός. Πολλούς τους γδύνουν και τους χλευάζουν. Παράλληλα δεν υπάρχει συντονισμός: Χαλασμένοι υπολογιστές και έλλειψη μεταφραστών μετατρέπει την εικόνα σε μία βίαιη οπερέτα.
Υπογραφή ή φυλακή;
Οι ακτιβιστές βρέθηκαν μπροστά από τις εξής επιλογές: ή υπογράφεις ένα χαρτί με το οποίο αποδεχόσουν ότι ήταν παράνομη η δράση του Στολίσκου (παραβίαση χωρικών υδάτων)- άρα άρχιζε η διαδικασία του επαναπατρισμού- ή έπαιρνες το δρόμο της φυλακής. Το κόλπο της παραδοχής δεν έπιασε, ουδείς υπέγραψε. Κατόπιν εμφάνισαν έγγραφο που ανέφερε: «Δέχομαι να απελαθώ από τη χώρα». Όσοι έπρεπε να φύγουν άμεσα το υπέγραψαν.
Η Κατερίνα έχει μονίμως δίπλα της έναν ογκώδη στρατιώτη. Παρατηρεί ότι όταν κάθεται για να δώσει τα στοιχεία της στους γραφειοκράτες, εκείνος αμυδρά της αγγίζει το παπούτσι με το δικό του. Δεν είναι σίγουρη. Ίσως πρόκειται για ψυχολογική βία του τύπου “είσαι υπό τον έλεγχο μου” είτε αφορά σε στρατιωτική μέθοδο κράτησης (αν γίνει οποιαδήποτε κίνηση την αντιλαμβάνεται αμέσως).
Δεν υπέγραψε κάποιο έγγραφο, αντιθέτως ανέφερε ότι είναι δημοσιογράφος και διεκδικεί τα δικαιώματα της- να μιλήσει με δικηγόρο και εκπρόσωπο της ελληνικής πρεσβείας. Υπήρχε κάποιος διαχωρισμός στη συμπεριφορά απέναντι της λόγω της δημοσιογραφικής της ιδιότητας; «Όχι. Κανένας διαχωρισμός. Δεν υπήρχε άλλωστε κανένας σεβασμός στην ελευθερία του Τύπου», σημειώνει. «Αυτό είχε φανεί και πάνω στο σκάφος, όταν στρατιώτης με απείλησε να με πετάξει στη θάλασσα όταν δεν του έδινα την κάμερα».
Ο δρόμος προς την Μπερσίβα
Η τύχη της προς το παρόν είναι προδιαγεγραμμένη. Επόμενη στάση οι φυλακές της Μπερσίβα στην έρημο Νεγκέβ. Οι περισσότεροι αυτό το δρόμο πήραν, πλην των «επικίνδυνων για το Ισραήλ» που οδηγήθηκαν απομονωμένοι σε διαφορετικές φυλακές.
Μαζί με άλλες γυναίκες μεταφέρεται σε μία σιδερόφραχτη κλούβα. Η διαδρομή προς τις φυλακές διαρκεί περίπου 1,5 ώρα. Οι κρατούμενοι δεν γνώριζαν που βρίσκονταν, ενώ η κλούβα δεν είχε παράθυρα και οι συνθήκες είναι ασφυκτικές. Μία κοπέλα λιποθυμά. Η Κατερίνα αποφασίζει να έρθει σε μία πρώτη επαφή με την κοινωνία του Ισραήλ κοιτώντας ανάμεσα από τις γρίλιες του παραθύρου της κλούβας.
Οι εικόνες είναι ενδεικτικές της ατμόσφαιρας που επικρατεί στην πάλαι ποτέ «γη της Επαγγελίας». Μητέρες τραβούσαν τα παιδιά τους μακριά, ηλικιωμένοι σχημάτιζαν σαρδόνια χαμόγελα στη θέα της κλούβας, οδηγοί έκαναν άσεμνες χειρονομίες. Ελάχιστοι τους ένευσαν με το σήμα της νίκης. Η ισραηλινή κοινωνία έδινε ψήφο εμπιστοσύνης στη βαρβαρότητα της κυβέρνησης για ακόμα μία φορά. Η συντριπτική πλειονότητα άλλωστε είχε πει «ναι» στη επέμβαση στη Γάζα, το Δεκέμβριο του 2008.
«Οι γυναίκες που ήμασταν μαζί στην κλούβα είχαμε αποφασίσει ότι αν δεν έρθουμε σε επαφή τις επόμενες δύο ημέρες με δικηγόρο ή με άνθρωπο της Πρεσβείας μας, θα προχωρούσαμε σε απεργία πείνας. Ήταν μία συλλογική απόφαση». Αυτή ήταν η πρώτη σκέψη πριν το μπουντρούμι.
Russia Today: Εικόνες από την ισραηλινή επίθεση
Το σοκ της φυλακής
Οι ακτιβιστές… έκαναν ποδαρικό στις φυλακές, οι οποίες είναι καινούργιες. Στην πρώτη επαφή της με το χώρο η Κατερίνα νιώθει να βαδίζει στο κενό. Ήταν άλλωστε η πρώτη φορά που έμπαινε σε φυλακή. «Εκεί έπαθα το πρώτο σοκ. Δεν περίμενα ότι θα μας πάνε σε φυλακές, αλλά σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης όπου θα μας κρατούσαν μέχρι να μας απελάσουν».
Ακολουθεί νέος έλεγχος. Οι ερωτήσεις λίγο πολύ οι ίδιες. Εντύπωση της προκαλεί το ότι την ρωτούν για το θρήσκευμα της και το πόσες γλώσσες μιλάει. Δεν απαντά. Επαναλαμβάνει ότι είναι δημοσιογράφος. Η ατελείωτη ημέρα ολοκληρώθηκε στο ντιβάνι μέσα στο κελί. Οι περισσότεροι ακτιβιστές «έσβησαν» από εξάντληση.
Άνδρες και γυναίκες έχουν χωριστεί σε διαφορετικές πτέρυγες. Από το ξημέρωμα οι ακτιβίστριες παραμένουν συγκεντρωμένες στον ίδιο χώρο υπό την επιτήρηση στρατιωτικών δυνάμεων. Οι ώρες που περνούν είναι βασανιστικές. Δεν γνωρίζουν σε τι κατάσταση είναι οι άνδρες σύντροφοι τους.
Έχει γίνει γνωστό ότι στο Mavi Marmara υπήρχαν θύματα- μία Τουρκάλα μάλιστα κλήθηκε να αναγνωρίσει τον νεκρό άνδρα της από φωτογραφία που της έφεραν στο κελί. Ο άνδρας της, σημειωτέον, είχε πεθάνει στα χέρια της, από σφαίρα στο κεφάλι. Ήταν ο χειριστής των διαδικτυακών γραμμών στο πλοίο και μέχρι την τελευταία του ανάσα αρνιόταν να παραδώσει τον έλεγχο στους Ισραηλινούς, κρατώντας- με τίμημα τη ζωή του- ανοιχτή την επικοινωνία με τον κόσμο.
Από το μεσημέρι και μετά εμφανίστηκαν δικηγόροι, καθώς και ο έλληνας πρέσβης. Η Κατερίνα θυμάται πως ξαφνικά δονήθηκε η ατμόσφαιρα από το σύνθημα «Free- Free Palestine». Οι ακτιβίστριες είχαν ενημερωθεί για τη διεθνή κατακραυγή.
“Hi. This is Katerina calling from the prison”
Μέχρι το βράδυ της Τρίτης δεν είχε επικοινωνήσει με τους οικείους της στην Ελλάδα. Λίγο μετά τις 21.30 της δόθηκε η δυνατότητα να κάνει ένα τηλεφώνημα, αφού είχαν προηγηθεί ένα κάρο δικαιολογίες για να μην τους δώσουν τη δυνατότητα. Οι προϋποθέσεις είναι σαφείς: Να μην υπερβεί το ένα λεπτό και να μιλάει αγγλικά. Κάλεσε το tvxs (το ΜΜΕ που εργάζεται). Είπε ότι είναι καλά, ζήτησε να υπάρξει επικοινωνία με την οικογένειά της και ρώτησε για την υγεία των υπόλοιπων συναδέλφων της που βρίσκονταν στον «Στολίσκο της Ελευθερίας».
Η επιστροφή…
Η Τετάρτη ήταν εξίσου ατελείωτη ημέρα. Από το πρωί είχε ξεκινήσει η διαδικασία της απέλασης, ωστόσο οι Ισραηλινοί προέβαλαν διαρκώς προσκόμματα. Στο αεροδρόμιο η Κατερίνα οδηγήθηκε για κάποιο διάστημα και πάλι σε ένα μικρό κελί και αυτό… για να είναι πιο άνετη. Λυτρωτική για τους έλληνες ακτιβιστές ήταν η στιγμή που άνδρες και γυναίκες συναντήθηκαν. Η αγωνία είχε λήξει.
Το C-130 της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας, που είχε μεταβεί στο Τελ Αβίβ για να παραλάβει τους 31 έλληνες ακτιβιστές (συν τρεις Γάλλους και έναν Αμερικάνο), ανέβηκε στον αέρα λίγο πριν τα μεσάνυχτα. Στις 3 το ξημέρωμα της Πέμπτης η ομάδα των ακτιβιστών έφτασε στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας και χάθηκε στις αγκαλιές οικείων και συντρόφων. Ανέμενε αυτή την υποδοχή; «Όχι. Ήταν πολύ συγκινητικό».
- Μετάνιωσες καθόλου για το όλο εγχείρημα; - Όχι. Εγώ τη δουλειά μου έκανα. - Θα το έκανες και πάλι; Θα ξαναπήγαινες; Ένα χαμόγελο ζωγραφίζεται στο πρόσωπο της. Η απάντηση λες και είναι το πιο αυτονόητο πράγμα του κόσμου. - Ναι. Αλλά αν το δει αυτό η μάνα μου θα με σκοτώσει!..
Ποιος ήταν ο αντίκτυπος της αποστολής; «Ήταν ένα πολύ σημαντικό εγχείρημα, είχε θετικό αντίκτυπο। Είχε βέβαια το ανθρώπινο τίμημα που είναι τραγικό, δεν αναπληρώνονται αυτές οι ζωές. Νομίζω όμως ότι συντέλεσε στην απομόνωση του Ισραήλ ως ένα βαθμό, στη δημιουργία ενός παγκόσμιου κλίματος αλληλεγγύης. Οι πολίτες ξεπέρασαν τις κυβερνήσεις τους».
Ο άλλοτε βουλευτής Δωδεκανήσου Βασίλης Παπανικόλας σε άρθρο του («Περί χρισμάτων», 7 Ιουνίου 2010) με το οποίο πραγματεύεται τη μεταρρύθμιση στον τομέα της αυτοδιοίκησης, με έμφαση στον τρόπο επιλογής των υποψηφίων υπό τις νέες πολιτικές συνθήκες, μεταξύ άλλων γράφει: «Η βαθιά κρίση της ίδιας της πολιτικής, οδηγεί σε αποπολιτικοποίηση την κοινωνία και αλληλοτροφοδοτεί έναν φαύλο κύκλο, από τον οποίο η μόνη ελπίδα εξόδου της είναι να κατανοήσει τις πολιτικοκοινωνικές διεργασίες που συντελούνται αυτό τον καιρό».
Ιδού στην περίπτωση μας μία "φάκα" στην οποία ενδέχεται να πέσουν κάποια παλαιότερα μυαλά της πολιτικής (και δεν το αναφέρω υποτιμητικά τούτο, κυριολεκτικά το εννοώ).
Η κρίση επιταχύνει τις εξελίξεις σε όλες τις εκδοχές της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής. Η ταχύτητα αυτή έφερε αρχικώς αιφνιδιασμό, που με τη σειρά του κατασταλάζει και οδηγεί κατά περιπτώσεις σε πολιτικό μπόλιασμα- μόνο που τη φορά αυτή είναι όντως πολιτικό και όχι κομματικοκεντρικό.
Μέσα στην οικογένεια, σε παρέες, στη δουλειά, ο κόσμος συζητάει για το σήμερα και το αύριο στη σκιά της κρίσης, η οικονομία (ακόμα και δύσκολες περιοχές της- βλέπε spreads) μπήκε - βιαίως, κακά τα ψέματα- στην καθημερινότητα. Συζητά πολιτικά, αγωνιά για το τι θα του ξημερώσει, και –ω του θαύματος!- αναστοχάζεται για λάθη ή επιπόλαιες επιλογές του παρελθόντος. Οι ψευδαισθήσεις καταρρίφθηκαν από την πραγματικότητα και κατέπεσαν. Με κρότο.
Ταυτόχρονα, ο συνδυασμός της οικονομικής δυσανεξίας με τον καταιγισμό αποκαλύψεων και «αποκαλύψεων» για σκάνδαλα τροφοδοτεί την πλήρη απαξίωση του πολιτικού προσωπικού και ουχί της πολιτικής, η οποία αναπόφευκτα πλέον αποτελεί και το μέγιστο ζητούμενο.
Η απαξίωση των πολιτικών που οδήγησαν με τις πράξεις τους (την ανεπάρκεια, τις παραλείψεις, τις μίζες, την τρυφηλότητα, την πελατειακή αντίληψη της πολιτικής, και βάλε…) τη χώρα στη σημερινή της κατάσταση μάλλον δείγμα υγείας είναι και όχι λόγος ανησυχίας.
Ναι μεν ελλοχεύει ο κίνδυνος εμφάνισης ενός «πολιτικού Καιάδα», όπου θα ριχθούν άπαντες συλλήβδην, ωστόσο διανοίγεται πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης με ρεαλιστικούς και όχι κίβδηλους όρους, χώρος ξεκαθαρίσματος της ήρας από το στάρι- κάπου εκεί θα γίνει η αναμέτρηση και θα επιβιώσουν όλοι όσοι αξίζουν και όχι οι ικανοί στην επικοινωνία και τον πολιτικαντισμό. Κάπου εκεί ενταφιάζεται ο Μαυρογιαλούρος, κάπου εκεί αναδιατάσσεται το πολιτικό σκηνικό.
Δεν πρόκειται λοιπόν για αποπολιτικοποίηση, αλλά για ηχηρή αποκομματικοποίηση της κοινωνίας- ίσως το τέλος ενός κύκλου (που αποδείχθηκε εξαιρετικά φαύλος, μεταξύ άλλων). Αν αφήναμε κατά μέρος τα της οικονομίας, ίσως μιλούσαμε για τη μεγάλη ευκαιρία. Δυστυχώς η πραγματικότητα υψώνει τείχη. Και αντί για πολιτική εξέλιξη βιώνουμε κοινωνική κατάθλιψη.
Με τη χώρα στο επίκεντρο της διεθνούς οικονομικής κρίσης, με μνημόνια βίαιης και ασφυκτικής αναδιάταξης του ιδιωτικού και δημόσιου βίου (λέγε με και φτωχοποίηση), με μέτρα τιμωρίας επί δικαίων και αδίκων, ο πολίτης αδυνατεί να δει φως ελπίδας, αντιθέτως εκών άκων οδηγείται στην πολυθρόνα του ψυχαναλυτή, αν καταφέρει να αποφύγει την εντατική (για την τσέπη του, ή ακόμα καλύτερα τη ζωή του).
Το θέμα του απάνθρωπου αποκλεισμού της Γάζας επανήλθε στη δημοσιότητα διεθνώς. Βιαίως, όπως πάντα. Τη φορά αυτή δεν χρειάστηκαν ούτε οι ερπύστριες των τεθωρακισμένων, ούτε μία Ιντιφάντα. Ένας στόλος μικρών καραβιών με ανθρωπιστική βοήθεια, ο «Στολίσκος της Ελευθερίας», με περίπου 700 τολμητίες ανθρωπιστές στάθηκε ικανός να ταράξει τα αιματοβαμμένα ύδατα του χρονίζοντος Παλαιστινιακού ζητήματος και δη της βαρβαρότητας στη Λωρίδα της Γάζας.
Οι θαρραλέοι ακτιβιστές γνώριζαν ότι δεν πηγαίνουν για κρουαζιέρα. Ήταν έτοιμοι για δυσάρεστες συνέπειες. Αλλά όχι για την έκβαση που πήρε τελικώς η υπόθεση. Ουδείς μπορούσε να υποψιαστεί ότι η σημερινή ηγεσία του Ισραήλ πάσχει από αυτοκτονικό ιδεασμό, ότι θα αποτολμούσε να βάλει ένα ολόκληρο κράτος στη λαιμητόμο της παγκόσμιας κατακραυγής, για να προστατεύσει τον αποκλεισμό της Γάζας και να διατηρήσει ζωντανό το «δόγμα» της εξουδετέρωσης της Χαμάς.
Κι όμως. Πραγματοποίησε καταδρομική επίθεση εναντίον του στολίσκου σε διεθνή ύδατα, δολοφονώντας 9 ακτιβιστές. Και συνέχισε την (επιεικώς) παράλογη τακτική της. Αιχμαλώτισε (και βασάνισε, σύμφωνα με μαρτυρίες) τους επιβαίνοντες, τους απαγόρευσε την επικοινωνία με τον έξω κόσμο, την πρόσβαση σε νομική βοήθεια, χωρίς μάλιστα να μπορεί να αιτιολογήσει επαρκώς το νομικό πλαίσιο πάνω στο οποίο λειτουργούσε. Ήταν παράνομο.
Παράλληλα εξαπέλυσε κατηγορώ, υποστηρίζοντας ότι οι εξαιρετικά εκπαιδευμένοι καταδρομείς του ισραηλινού στρατού… κινδύνευσαν κατά τη διάρκεια της πειρατικής (έτσι είναι) επέμβασης τους από τον «οπλισμό» των ακτιβιστών. Μεταξύ άλλων το υπουργείο Εξωτερικών δημοσίευσε και βίντεο, στο οποίο παρουσιάζονται «φονικά όπλα», όπως σφεντόνες, μπίλιες, σφυριά και σιδερένιοι βραχίονες για ομπρέλες. Φθηνή προπαγάνδα, που προκάλεσε τη χλεύη διεθνώς. Παρεκτός κι αν το Τελ Αβίβ ανέμενε υποδοχή στους από αέρος κομάντος με λουλούδια, ενώ ο στολίσκος έπλεε σε διεθνή ύδατα και δεχόταν επίθεση από στρατό ξένης δύναμης. Ή πάλι, αν όντως πιστεύει ότι ένα τσούρμο ακτιβιστών με μικρά πλοία ερχόταν για να καταλάβει τη χώρα.
Το Ισραήλ με τις αιματηρές επιλογές του πολλαπλασίασε τις καταγγελτικές φωνές. Η κατακραυγή της παγκόσμιας κοινότητας ήταν ηχηρή. Με εξαίρεση τις ΗΠΑ- και τον νομπελίστα Ειρήνης πρόεδρο της- που αρκέστηκαν σε μία χλιαρή αντίδραση, οι περισσότερες χώρες καταδίκασαν απερίφραστα το γεγονός. Ο γγ του ΟΗΕ μάλιστα ζήτησε την άρση του αποκλεισμού της Γάζας, ενώ την απελευθέρωση των ακτιβιστών αξίωσε ο γγ του ΝΑΤΟ.
Το χορό των αντιδράσεων έσυρε η Τουρκία. Από τη μία διότι οι νεκροί ήταν τούρκοι υπήκοοι και το καράβι Μαρμαρά –που δέχθηκε και το ισχυρότερο πλήγμα- ήταν τουρκικό και από την άλλη λόγω των εξαιρετικά αρνητικών σχέσεων που έχουν εσχάτως οι δύο πάλαι ποτέ συμμαχικές χώρες. Η Άγκυρα κινήθηκε δυναμικά εξ αρχής: έφερε το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (την ίδια ημέρα) και χρησιμοποίησε οξύτατους τόνους κατά του Ισραήλ, με τον Ερντογάν να μιλάει για «κρατική τρομοκρατία» και τον Νταβούτογλου για «πειρατική ενέργεια».
Οι σχέσεις των δύο κρατών και ο ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή αποτελούν ένα νέο, αρκετά δύσκολο, κεφάλαιο στην τρέχουσα γεωπολιτική δυναμική και την ανακατανομή θέσεων και σχέσεων στη διεθνή σκακιέρα. Οι Τούρκοι εμφανίζονται λάβροι εναντίον των Ισραηλινών, που με τη δολοφονική τους ενέργεια στη θάλασσα –μάλλον- έβαλαν το τελευταίο καρφί στο φέρετρο των διακρατικών τους σχέσεων με την Τουρκία.
Ένα από τα ερωτήματα που εγείρεται είναι το κατά πόσο το αίμα αυτό θα πάει χαμένο ή όχι. Η υπάρχουσα ηγεσία του Ισραήλ μας προϊδεάζει για το χειρότερο, έχοντας αποδείξει ότι είναι πάντα διατεθειμένη να εκπλήξει δυσάρεστα τους πάντες. Πέραν από την πολεμική επέμβαση στη Γάζα, στις αρχές του 2009, όταν και βομβάρδισε τα πάντα ανηλεώς- ακόμα και κτίριο του ΟΗΕ- επέδειξε παγερή αδιαφορία προς το μεγαλύτερο της σύμμαχο, τις ΗΠΑ, όταν έγιναν εκκλήσεις για τερματισμό του εποικισμού στη Δυτική Όχθη. Όχι μόνο δεν άκουσαν, αλλά συνέχισαν την ημέρα που επισκεπτόταν τη χώρα ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν. Και τώρα έβαψε εκ νέου τα χέρια της με αίμα.
Οι ισραηλινές εφημερίδες, στην πλειονότητα τους, άσκησαν δριμύτατη κριτική προς την κυβέρνηση της χώρας. Χαρακτήρισαν αυτούς που έλαβαν την απόφαση της στρατιωτικής επέμβασης «ηλίθιους, άχρηστους και τιποτένιους» και έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον του Ισραήλ στη διεθνή σκηνή.
Το Ισραήλ έχει χάσει κάθε δίκιο που θα μπορούσε να επικαλεστεί. Συνεχίζει χωρίς καμία νομιμοποίηση τον αποκλεισμό της Γάζας, αδιαφορεί πεισμώνως για το διεθνές δίκαιο και τώρα ενδύθηκε και με το κουστούμι του πειρατή. Μετατρέπεται σταδιακά σε κράτος- παρία, φθάνοντας στο τέλος της πολιτικής εξαργύρωσης του ολοκαυτώματος. Χάνει φίλους και συμπάθεια. Και δημιουργεί κύματα συμπαράστασης προς τα θύματα του. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να αξιώσει λύσεις. Άρση του αποκλεισμού στη Γάζα και επίλυση του Παλαιστινιακού. Τώρα.
Υγ: Να με συγχωρείτε για τον προσωπικό τόνο, αλλά δεν γίνεται αλλιώς. Τα άρθρα που δημοσιεύω στο tvxs τα στέλνω με e-mail στην αρχισυντάκτρια του site, την Κατερίνα Κιτίδη. Η Κατερίνα, μαζί με ακόμα δύο συναδέλφους, τη Μαρία Ψαρά και τον Άρη Χατζηστεφάνου είναι κρατούμενοι και μέχρι την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές, παραμένει άγνωστη η τύχη τους. Θέλω να εκφράσω τα σέβη μου και στους τρεις- για το θάρρος τους, τις αντοχές τους, τον τρόπο που υπηρετούν το δημοσιογραφικό λειτούργημα. Αποδεικνύοντας στην πράξη πόσο κενό περιεχομένου, γενικευμένο και άδικο είναι το σύνθημα «αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι». Και που δίνουν έμπνευση και δύναμη προς τους άλλους να κοιτάξουν πιο ψηλά, πιο μπροστά από τη μύτη τους- να γίνουν καλύτεροι και μαχητικότεροι.
Μαζί με την επισύναψη του κειμένου και της φωτογραφίας συνήθως γράφω «Καλημέρα Κατερίνα, καλή δύναμη και καλό κουράγιο». Αυτή τη φορά είμαι υποχρεωμένος να στείλω τις ευχές μου από εδώ, με την προσδοκία ότι σύντομα θα είναι κοντά μας.
