Τρίτη 17 Νοεμβρίου 2009

Πολυτεχνεία σε καιρούς χρεοκοπίας

Τι σχέση μπορεί να έχει η Μποτσουάνα με ένα εμβληματικό για τα καθ’ ημάς κτίριο στην Πατησίων και τον διοικητή της ΕΚΤ; Φαινομενικά καμία, ίσως και ως απορία προκαλεί τον Γέλωτα. Την Τρίτη (17/11), ωστόσο, όλα τούτα (χώρα, Πολυτεχνείο και Τρισέ) ήταν από τις λέξεις- κλειδιά που συνέθεσαν την ειδησεογραφία της ημέρας.

Στο Πολυτεχνείο τιμήθηκε η 36η επέτειος της εξέγερσης εναντίον της δικτατορίας. Άραγε 3,5 δεκαετίες μετά, η καθιερωμένη πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία προσφέρει κάτι περισσότερο από την τήρηση μίας διαχρονικής εθιμοτυπίας;

Ενδεχομένως ναι, καθώς αν εξαιρέσουμε τα παραδοσιακά συνθήματα (εν είδει παιάνα- κατά τα πρότυπα των παρελάσεων) ενίοτε προκύπτουν και συνθήματα- αιτήματα με βάση το σήμερα. Ακούστηκε για παράδειγμα το «είμαστε η γενιά των 700, ας γίνουμε ο εφιάλτης των 300». Ένα σύνθημα με σαφέστατη αναφορά στο πυρήνα του προβλήματος της σημερινής νεολαίας: στο εργασιακό και στην ανεργία.

Το παραπάνω σύνθημα απαξιώνει με μένος τον… κοινοβουλευτισμό- μία ρηχή πρώτη ανάγνωσή του πιθανότατα να οδηγούσε σε επικίνδυνες ατραπούς και δυσάρεστες σκέψεις. Οι νέοι, ωστόσο, άλλο πράγμα εννοούν όταν το φωνάζουν.

Απευθύνονται σε εκείνους που φέρουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για ένα ακόμα ελληνικό «πρωτάθλημα». Το «χρυσό μετάλλιο» στη διαφθορά εντός Ευρώπης και τη διόλου τιμητική 71η θέση παγκοσμίως, πίσω από την… Μποτσουάνα και μάλιστα με καταβαράθρωση: Στην 71η θέση του 2009 διολισθήσαμε από την 57η θέση του 2008.

«Πρωταθλητές» στη διαφθορά αναδείχθηκαν το Αφγανιστάν και η Σομαλία, αλλά μάλλον εκεί οι καταστάσεις είναι δυσμενέστερες από τη δική μας. Εδώ έχουμε… Δημοκρατία. Πως όμως λογίζεται μία χώρα ως δημοκρατική όταν στις εκθέσεις της Διεθνούς Διαφάνειας εμφανίζεται ως διεφθαρμένη μέχρι μυελού των οστών;

Η απάντηση είναι δύσκολη και εν μέρει αντικατοπτρίζεται στο ελληνικό παράδοξο, που εσχάτως έκανε τους ευρωπαίους ομολόγους (σε ευρωζώνη και Κομισιόν) να διαρρηγνύουν τα ιμάτια τους και να απορούν με τους… αδούλωτους Έλληνες, οι οποίοι επί έτη πολλά παραδίδουν στην Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία χαλκευμένα στοιχεία.

Η Ελλάδα μπήκε εκ νέου σε επιτήρηση και αν δεν φέρουν άμεσα αποτελέσματα τα μέτρα που θα πάρει το υπουργείο Οικονομικών έπεται συνέχεια, με εφιαλτικό αποτέλεσμα να μην δανείζει στη χώρα κανείς, η αξιοπιστία να μην υπάρχει ούτε στα λόγια και να ακουστεί ξανά η τρικούπεια φράση του 1893: «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν».

Για την ώρα, πάντως, ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν Κλοντ Τρισέ, «φωτογραφίζει» τη χώρα μας ως το μαύρο πρόβατο του ευρώ που «κινδυνεύει να χάσει την εμπιστοσύνη των αγορών», καλώντας την να λάβει σκληρά μέτρα.

Μπορούν άραγε τα παραπάνω να συνθέσουν εξίσωση; Αυτή που φέρει την ευθύνη να περισώσει ό,τι απόθεμα αξιοπιστίας μένει, αποτρέποντας παράλληλα μία πιθανή χρεοκοπία είναι η κυβέρνηση. Και όλα τούτα σε συνθήκες άγριας διαφθοράς. Αυτή σε πρώτο πλάνο. Διότι σε μία τόσο δύσκολη συγκυρία αν σιωπήσουν και αποστασιοποιηθούν οι πολίτες, ενδεχομένως γκρινιάζοντας, μηδενίζοντας και ζητώντας εύκολες λύσεις, θα επιτείνουν το πρόβλημα.

Αυτοί που οφείλουν να πρωτοστατήσουν και να πιέσουν είναι οι νέοι, με την ουτοπία και τη μαχητικότητα τους. Σίγουρα η προσπάθεια για να πέσει το χρέος και να μειωθεί το έλλειμμα δύσκολα προκαλεί «ιερό» πάθος στη νεολαία, αμφίβολο το πόσο συνεγείρει για αγώνες, ωστόσο τα αιτήματα της αξιοκρατίας, της διαφάνειας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και (γιατί όχι;) της εμβάθυνσης της Δημοκρατίας είναι εξαιρετικά επίκαιρα. Και εντός κάδρου στη μάχη για να αποσοβηθεί η χρεοκοπία.

Αν πάλι δεν βρεθεί η «χρυσή τομή» που θα βελτιώνει τα δημοσιονομικά, χωρίς να διευρύνεται η οικονομική δυσανεξία της μέσης οικογένειας- αν δεν καταπολεμηθεί η διαφθορά στη ρίζα της, επουλώνοντας τις πληγές που προκαλούν οι αδικίες, τότε το ερώτημα για νέα «Πολυτεχνεία» γίνεται εξαιρετικά θεωρητικό και τη θέση του καταλαμβάνει το επερχόμενο κοινωνικό χάος με τις πολλαπλές «εκρήξεις» που αυτό συνεπάγεται.

Δευτέρα 9 Νοεμβρίου 2009

Ξύλο στον πάτο του πηγαδιού (βλέπε Πανεπιστήμια)

Το μεγαλύτερο σφάλμα από τη συγκρότηση της νέας κυβέρνησης το έχει πράξει η υπουργός Παιδείας, Άννα Διαμαντοπούλου. Της παρουσιάστηκε μία σπάνια ευκαιρία και κατά πως φαίνεται την αφήνει ανεκμετάλλευτη: Να εξωπετάξει δια παντός τις κομματικές παρατάξεις από τα Πανεπιστήμια.

Επί μέρες φοιτητές (και μη) που πρόσκεινται στις παρατάξεις των δύο κομμάτων εξουσίας αλληλοδέρνονταν στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ). Αρκετοί διακομίστηκαν σε νοσοκομεία, ενώ (λογικά) πολλοί είναι αυτοί που αναθεματίζουν την ώρα και τη στιγμή που η μοίρα ή η συνειδητή επιλογή τους οδήγησε σε αυτό το ΑΕΙ… για να σπουδάσουν.

Τα ρεπορτάζ και- κυρίως- τα σχόλια για το θέμα βρίθουν ανοησίας, καθώς το αντιμετωπίζουν ποδοσφαιρικά, λες και χούλιγκανς πλακώθηκαν πάλι, άρα πάμε παρακάτω. Απύθμενης κενότητας ήταν και οι ανακοινώσεις των εμπλεκόμενων παρατάξεων (ΠΑΣΠ, ΔΑΠ- ΝΔΦΚ), όπου η μία καταλογίζει την ευθύνη στην άλλη.

Η υπόθεση των βιαιοπραγιών στην ΑΣΟΕΕ είναι η κορυφή του παγόβουνου. Για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία συντηρούν αυτό το έκτρωμα των κομματικών παρατάξεων. Μέσω αυτών αναζητούν «πελατεία», δείχνοντας ότι κατά βάθος (ενδεχομένως και κατ’ ουσίαν) αντιλαμβάνονται τους νέους, και δη τους ακαδημαϊκούς πολίτες, σαν «κουκιά».

Έχουν «εξοπλίσει» τις παρατάξεις με πλείστα όσα προνόμια, τα οποία σε άλλη πολιτισμένη χώρα θα συνιστούσαν απλώς κακόγουστο ανέκδοτο. Το ότι έχουν σημαίνοντα ρόλο στην εκλογή του πρύτανη, οδηγεί ξεκάθαρα σε συναλλαγή των «κομματαρχών» με την ιεραρχία των Ιδρυμάτων. Ως εκ τούτου… επελαύνουν και οι λοιπές βαρβαρότητες που χαρακτηρίζουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα.

Μετά τα επεισόδια στην ΑΣΟΕΕ, το υπουργείο Παιδείας ουδόλως αντέδρασε. Το ΠΑΣΟΚ περιορίστηκε σε μία παρέμβαση του νέου γραμματέα του Σ. Ξυνίδη, ο οποίος κάπνισε την… πίπα της ειρήνης με εκπροσώπους των δύο παρατάξεων ως άλλος ειδικός μεσολαβητής του ΟΗΕ. Και η ΝΔ εκλέγει νέο αρχηγό, άρα οτιδήποτε άλλο περισσεύει. Ούτε μία ανακοίνωση για τα μάτια του κόσμου.

Οι παραπάνω στα πρώτα επεισόδια που θα εκδηλωθούν με κουκουλοφόρους θα διαρρηγνύουν τα ιμάτια τους, θα νουθετούν στον αέρα και θα θέτουν ζήτημα πανεπιστημιακού ασύλου (η λύση δια πάσα νόσο…). Με τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη να στέλνει σιδηρόφραχτους αστυνομικούς στα Εξάρχεια για να διαλύσει το… γκέτο, όταν οι ίδιοι οι ψηφοφόροι του τα κάνουν γης μαδιάμ στα Πανεπιστήμια.

Τα ερωτήματα που πλανώνται είναι αρκετά: Σε ποια, φέρ’ ειπείν, αφρικανική δημοκρατία, πρύτανης όπως ο κ. Γρηγόρης Πραστάκος της ΑΣΟΕΕ θα δήλωνε αναφερόμενος σε φοιτητές ότι «η ένταση έχει ξεφύγει από την κομματική αντιπαράθεση. Πλέον, η έριδα έχει πάρει χαρακτήρα προσωπικής βεντέτας» (Καθημερινή, 5 Νοεμ. 2009); Και σε ποια χώρα που ο τροχός έχει ανακαλυφθεί προ πολλού δεν θα υπήρχαν οι σχετικές παρεμβάσεις από τα αρμόδια θεσμικά όργανα (κυβέρνηση, κόμματα, Δικαιοσύνη); Σε ποιο κράτος όπου οι πολίτες δεν ζουν σε καλύβες, φοιτητές προπηλακίζουν φοιτητές επειδή, δήθεν, ανήκουν σε άλλο κόμμα;

Δεν γίνεται αντιληπτό, επίσης, με ποιο τρόπο αυτές οι παρατάξεις (και όχι μόνο των κομμάτων εξουσίας) εξυπηρετούν τα συμφέροντα των φοιτητών; Με διακοπές στη Μύκονο, με πάρτι σε νυχτερινά κέντρα ή με την ανελέητη αφισοκόλληση;

Πως, άραγε, διασφαλίζεται η αυτονομία και η ανεξαρτησία των Πανεπιστημίων, όταν κυρίαρχο ρόλο παίζουν τα ίδια τα κόμματα (με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τη σύγχρονη Ελλάδα) ακόμα και στην απλή καθημερινότητα των Ιδρυμάτων; Και με ποιον τρόπο ένας συνεπής καθηγητής ή ένας φιλομαθής φοιτητής θα απελευθερώσουν τις δημιουργικές τους δυνάμεις σε συνθήκες νοσηρότητας;

Ρητορικές ερωτήσεις… Όσο τα κόμματα εξουσίας, μα και η Αριστερά, επικροτούν τη διατήρηση του καρκινώματος των κομματικών παρατάξεων, η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας θα συνεχίζει να βλέπει τον κόσμο από τον πάτο του πηγαδιού, περιοριζόμενη στην εκμάθησης της ψηφοθηρίας και της καλπονοθείας (άντε και καμιάς φάπας, όταν ανάψουν τα αίματα).

Ο πολιτικός κόσμος είναι απολύτως υπεύθυνος γι’ αυτό το κατάντημα της ελληνικής Παιδείας. Και όσο επιχειρεί να καρπωθεί κέρδη από τη νεολαία των Πανεπιστημίων, όσο μετατρέπει τους φοιτητές σε προϊόντα του κομματικού σωλήνα, όσο τους αντιλαμβάνεται ξερά και μόνο ως ψηφοφόρους και όχι ως ακαδημαϊκούς πολίτες, δεν πρέπει να προξενεί εντύπωση η θέση ουραγού της Ελλάδας σε όλες τις μετρήσεις για την εκπαίδευση.

Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2009

Σκέψη αιχμάλωτη στα τσόφλια των αυγών

Διαβάζω την είδηση ότι η συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου δέχθηκε επίθεση (με αυγά) σε χώρο εκδηλώσεων στα Εξάρχεια, την ώρα που παρουσίαζε το νέο της βιβλίο. Διαβάζω, επίσης, ότι η αφορμή (μεταξύ άλλων;) ήταν ότι επέλεξε την περιοχή των Εξαρχείων, αντί το… Κολωνάκι.

Σε μία ζοφερή ατμόσφαιρα, σαν τη δική μας, η δίκαιη και λελογισμένη (πολιτική) οργή παίρνει λάθος δρόμο: κατευθύνεται σε γεγονότα που υπάρχουν χωρίς να πρέπει, αντί σε αυτά που δεν συμβαίνουν ενώ πρέπει.

Η είδηση προκαλεί αναγούλα, γυρίζουν τα άντερα. Οργίζομαι διότι κάποιοι λίγοι αρνούνται δια της βίας την ελευθερία στη σκέψη και την (διαφορετική) άποψη.

Οργίζομαι διπλά. Διότι θα προτιμούσα αυτή η οργή να οδηγηθεί προς άλλες κατευθύνσεις. Να αφιερώσω αυτές τις λέξεις στο ότι εν έτει 2009 δεν είναι εξοπλισμένα όλα τα σχολεία, από δημοτικό έως λύκειο και κατ’ επέκταση το Πανεπιστήμιο, με Η/Υ και γρήγορο Ίντερνετ.

Τεντώνουν τα νεύρα μου διότι η οργή διοχετεύεται στη δυσωδία των αυγών, αντί στην έλλειψη (ας πούμε) ποδηλατόδρομων ή δανειστικής βιβλιοθήκης σε κάθε γειτονιά ή σε κάδους ανακύκλωσης για χαρτί σε κάθε γωνιά.

Οργίζομαι διότι οι εξελίξεις με πειθαναγκάζουν να αφιερώνω χρόνο και σκέψη στην καταδίκη του αυτονόητου (των αυγών), να παραπέμπω το σήμερα στο μακρινό χθες- να θυμηθώ τους Ναζί που έκαιγαν βιβλία ή κάθε λογής ολοκληρωτισμό που κυνηγούσε και φυλάκιζε την ελεύθερη σκέψη.

Δεν εκπλήσσομαι. Η βία έχει γίνει σύμφυτη με τον κοινωνικό μας βηματισμό, εμβολιάζοντας (αυτό είναι το πιο δυσάρεστο) με δηλητήριο τη σκέψη. Μία μειοψηφία δογματικών εκφράζεται κατά σύστημα με βία σε ποικίλες εκδοχές της κοινωνικής ζωής. Και γεννά αισθήματα κυνισμού και αποστασιοποίησης στην πλειοψηφία.

Η επίθεση στη Σώτη Τριανταφύλλου είναι, ίσως, παρεμπίπτουσα περίπτωση για τη βίαιη κοινωνία μας. Την ίδια ώρα που συνέβαινε, στελέχη της ΝΔ πλακώνονταν εκ νέου από τηλεοράσεως, δείχνοντας ότι έχουν σχέση με το διάλογο, όσο ο φάντης με το ρετσινόλαδο. Τα στελέχη που κυβερνούσαν επί 5,5 έτη τη χώρα έστελναν μηνύματα βίας, κραυγάζοντας και φωνασκώντας (για τον εαυτό τους!).

Ό,τι αντίκειται στην κουλτούρα του διαλόγου, της ελεύθερης διατύπωσης μίας θέσης, της αντίθεσης και (γιατί όχι;) της σύνθεσης είναι σύμπτωμα βίας. Και συναντάμε πολλά στη μελαγχολική Δημοκρατία μας. Μόνη λύση (ενδεχομένως) η ενδυνάμωση της με «καταιγισμό» παιδείας. Σύντομα. Διαφορετικά η ελευθερία στη σκέψη και στην έκφραση θα αιχμαλωτίζεται στα τσόφλια κλούβιων αυγών. Επεκτείνοντας την καθυστέρηση μας σε έναν κόσμο που τρέχει.