Η πικρή επίγευση των εκλογών

Άραγε τι επίγευση αφήνει η προεκλογική εκστρατεία, λίγες ώρες προτού ο «κυρίαρχος λαός» προσέλθει στις κάλπες; Δύσκολο το ερώτημα, δοθέντος ότι ο απερχόμενος πρωθυπουργός προκήρυξε τις πρόωρες εκλογές με επιχείρημα την οικονομική κρίση και τις συνέπειες της στην εγχώρια οικονομία. Αυτό επικαλέστηκε τέλος πάντων…

Με αυτή την ατζέντα –υποτίθεται- κύλησε η «μάχη» της προεκλογικής περιόδου, ενώ δεν αποκλείεται, αν δεν έχει ήδη γίνει, να υπάρξουν ακόμα και θετικά σχόλια (από πολιτικούς και εκπροσώπους των ΜΜΕ) για πολιτισμένη ατμόσφαιρα, συζήτηση επί της ουσίας, για νέα πολιτικά ήθη και πάει λέγοντας.

Συγκρινόμενη με το παρελθόν, αυτή η προεκλογική περίοδος ήταν σαφώς πιο… πολιτισμένη. Αυτό όμως δεν αφορά τόσο στις επιλογές των πρωταγωνιστών, αλλά στην αδιαφορία των πολιτών, καθώς και στα άσχημα οικονομικά- στη χώρα (δεν ήθελαν να προκαλέσουν) και στα κόμματα (και να ήθελαν, δεν είχαν λεφτά).

Οι εκλογές προκύψαν από το πουθενά, λες βγαλμένες από την αδιάκοπη σεναριολογία του πολιτικού ρεπορτάζ, ωσάν να έπρεπε να επιβεβαιωθούν οι «πηγές» κάποιων ρεπόρτερ. Η προκήρυξη των εκλογών αιφνιδίασε πολλούς και δη του κυβερνητικού στρατοπέδου.

Κάπως έτσι, η προεκλογική περίοδος εκτυλίχθηκε με βιασύνη, θεαματικά (άρα τηλεοπτικά) και χωρίς ιδιαίτερη πολιτική ουσία. Οι αρχηγοί των δύο κομμάτων εξουσίας –και οι εκπρόσωποι τους- ξιφούλκησαν για την οικονομία μεν, περιοριζόμενοι ωστόσο σε τεχνικότητες, ονομασίες κονδυλίων, σκοτεινά νούμερα.

Σπανίως έως ποτέ η κοινωνία δεν πρωταγωνίστησε στα λόγια τους- ήταν απούσα, μία κοινωνία στο όνομα της οποίας εκπονούνται οι βαθυστόχαστες στρατηγικές… εξόδου από την κρίση, αυτές που τα κόμματα εμφάνισαν ως σημαία τους.

Κι αν σε κάποιες στιγμές με πρωτοβουλία των ΜΜΕ ερχόταν στο προσκήνιο η πραγματική κοινωνία (οι άνθρωποι που την απαρτίζουν, οι προσωπικές ιστορίες που δημιουργούν σύνολα και εν τέλει συλλογικά συνειδητά και υποσυνείδητα), οι εκπρόσωποι είτε ανέβαζαν τους τόνους μιλώντας περί άλλων είτε απαντούσαν σε ερωτήσεις που είχαν στο μυαλό τους, ωσάν το μαθητή που λέει το ποίημα του στο σχολείο.

Προεκλογική συζήτηση χωρίς κουλτούρα διαλόγου, με κραυγές και αλαλαγμούς, με «προκάτ» απαντήσεις, με τη χρήση «παπαγάλων» ρεπόρτερ, με αλληλοκατηγορίες που αφορούν στενούς κύκλους και κανέναν άλλο και με αρνητικό πρωταγωνιστή την απερχόμενη κυβέρνηση, που βιάστηκε κατά την προεκλογική περίοδο να εμφανιστεί αντιπολιτευόμενη.

Από την κουβέντα έλειψε η πολιτική και η κοινωνία: Οι νέοι άνθρωποι, κυνικοί και μηδενιστές στην πλειονότητα, διαπίστωσαν ότι από τη μία τα δεινά τους οφείλονται στο… πανεπιστημιακό άσυλο και από την άλλη άκουσαν παρατηρήσεις/σχόλια για «εργασιακό μεσαίωνα» (λες και δεν γνωρίζουν τη ζωή τους), χωρίς όμως συγκεκριμένα μέτρα. Οι παραγωγικές τάξεις, οι πλέον δημιουργικές, πήραν το μήνυμα της ατομικότητας- ότι κατισχύει τελικά ο κυνισμός, ο «πελάτης», ο κολλητός: Ότι αν θέλεις να επιβιώσεις, κοίτα τον εαυτό σου. Και η τρίτη ηλικία, ότι το άγχος για να βγει το σήμερα γιγαντώνεται.

Αρκεί η αλλαγή φρουράς, ο άλλος «ένοικος» στο Μέγαρο Μαξίμου; Σίγουρα καλλιεργεί προσδοκία, αποτέλεσμα καθόλου αμελητέο σε μία τόσο συναισθηματική κοινωνία όπως η δική μας. Ωστόσο κρίνοντας από τα όσα διαδραματίστηκαν τις τελευταίες 3-4 εβδομάδες, ηττημένη φαίνεται η πολιτική, διάτρητη η δημοκρατία, τραυματισμένη η κοινωνία και ενεός ο πολίτης, που με απογοήτευση, χωρίς ιδιαίτερη ελπίδα, προσέρχεται στις κάλπες- αν προσέλθει.

Υγ: Ο Κ. Καραμανλής ακόμα και την τελευταία πράξη της αποχώρησης του τη σκηνοθέτησε λάθος. Με την απόφαση του ΠΑΣΟΚ να μην χρησιμοποιήσει αφίσες, ο απερχόμενος πρωθυπουργός βρέθηκε εκτεθειμένος με τις γιγαντοαφίσες του που έχουν κατακλύσει τις πόλεις, με σκοτεινό μπλε φόντο και τον ίδιο να κοιτάζει βλοσυρά. Εκτεθειμένος στην καθημερινή λαϊκή οργή, που συχνά πυκνά πλέον παράγει και πολλές μούντζες...

Παράλληλα διαγγέλματα με την ουσία… απούσα

Το πρώτο ερώτημα που θα μπορούσε να τεθεί μετά από πολλές ώρες πολιτικών μονολόγων (και καθόλου διαλόγων) είναι το εάν γίναμε σοφότεροι ακούγοντας τους πολιτικούς αρχηγούς- είτε σε «πακέτο» των έξι είτε (κυρίως) σε τετ-α-τετ των δύο.

Αν μάθαμε κάτι διαφορετικό από όσα έχουν ειπωθεί πολλαπλώς από τους ίδιους στο πρόσφατο παρελθόν- είτε σε συνεντεύξεις είτε από το βήμα της Βουλής. Ή εάν είχαν καλλιεργηθεί απλώς και μόνο υψηλές προσδοκίες για ένα πολιτικό τηλεοπτικό χάπενινγκ, που θα έμοιαζε με αντιπαράθεση ιδεών/σχεδίων/προγραμμάτων, πλην όμως αφήνει μία αδιάφορη τελικά γεύση σε κάποιον που θέλησε ν’ ακούσει απόψεις και ν’ αποφασίσει βάσει αυτών.

Όσοι μπήκαν στον κόπο να τα παρακολουθήσουν (και σύμφωνα με τις τηλεμετρήσεις ήταν πολλοί) δύσκολα θα αλλάξουν άποψη αν είναι αποφασισμένοι και ακόμα δυσκολότερα πείστηκαν για μία θετική ψήφο. Εν τέλει, πολύ κακό για το τίποτα, με ελάχιστες εξαιρέσεις.

Εκτός κι αν εκτιμάμε βασίμως ότι η επανάληψη είναι η μητέρα της μαθήσεως, ότι μας γοητεύει ο λόγος που λες και βγαίνει από κασέτα- που είναι από την αρχή ως το τέλος προαποφασισμένος. Που δεν είναι πολιτικός, αλλά στείρος.

Αν επιμένουμε ότι η πολιτική- και κατ’ επέκταση η διακυβέρνηση, μιας και μιλάμε για εκλογές- είναι κάτι σαν καλλιστεία με ποδοσφαιρική ανάγνωση. Μία αξιολόγηση του ύφους, της εκφοράς του λόγου, των κινήσεων του σώματος, ακόμα και της ενδυμασίας. Και στο τέλος το βασανιστικό ερώτημα «ποιος νίκησε;», ωσάν να αφορούσε σε ματς σε γήπεδο. Επικοινωνία και ουδόλως ουσία με άλλα λόγια.

Κι όμως στην τελική ευθεία πριν από τις κάλπες, πολιτικά κόμματα και ΜΜΕ αναλώθηκαν σε ένα ατέρμονο κουβεντολόι για τα ντιμπέιτ, κυρίως για τη δομή και τους κανόνες τους…

Κάποιος θα μπορούσε να αντιτάξει στα παραπάνω επιχειρήματα ότι δόθηκαν απαντήσεις, ότι υπήρξε η δυνατότητα σύγκρισης- αξιολογήθηκαν οι υποψήφιοι πρωθυπουργοί σε απευθείας χρόνο, ενώ βρίσκονταν ο ένας απέναντι στον άλλο. Θα μπορούσε να είναι θετικό, υπό προϋποθέσεις. Να υπήρχε πραγματική πολιτική συζήτηση επί των θεμάτων και όχι επί της πολιτικής στρατηγικής των επιτελείων. Ψιλά γράμματα…

Τα τελευταία 24ωρα το οικονομικό ρεπορτάζ κάνει πλάκα στην πολιτική συγκυρία, την ώρα που η χώρα βαδίζει προς τις κάλπες με… διακύβευμα την οικονομία. Μόνο τη Δευτέρα προκύψαν επιπλέον άνεργοι, μετά το «κανόνι» στις ασφαλιστικές και τον Αγούδημο. Σηματοδοτώντας, εκ νέου, ότι η κρίση είναι εδώ, επί της πραγματικής οικονομίας και όχι μόνον στην άυλη του χρηματοπιστωτικού συστήματος ή στις τρομολαγνικές διακηρύξεις, κατόπιν εορτής.

Για παράδειγμα το θέμα της ανεργίας, που οι διεθνείς οργανισμοί αξιολογούν ως σημαντικότερο, τέθηκε ελαφρώς και ακόμα πιο ελαφρώς δόθηκαν απαντήσεις, με χείριστη αυτή του Κ. Καραμανλή αναφορικά με τα stage, αποδεικνύοντας ότι δεν γνωρίζει την πραγματικότητα, αλλά μόνο τη θεωρία: Επανέλαβε ότι «είναι νόμιμα», χωρίς ωστόσο να απαντήσει εάν επιτρέπεται να είναι κομματικά-πελατειακά ή μία πολυετής ομηρία με επικάλυμμα νομιμότητας.

Κοντολογίς, πολύ κακό για το τίποτα. Απλώς επιβεβαιώθηκε εκ νέου ότι η Δημοκρατία κάνει ό,τι μπορεί για να δώσει πραγματική υπόσταση στον επιθετικό προσδιορισμό «τηλεοπτική», που της έχει αποδοθεί. Μία σαφής ένδειξη πολιτικής υπανάπτυξης.

http://www.tvxs.gr/blog/?p=504

«Θα γίνουμε Ελλάδα»

Η Ελλάδα είναι γενικώς μία σούρεαλ χώρα, αλλά αυτό μάλλον δεν συνιστά είδηση σε όσους διαμένουν εντός της επικράτειας. Ο βαθμός του σουρεαλισμού, σε επίπεδα γκροτέσκο, ανεβαίνει με γεωμετρική πρόοδο στη διάρκεια των προεκλογικών περιόδων. Και επειδή είθισται τα τελευταία χρόνια να έχουμε πολλές, το πράγμα έχει ξεφύγει.

Ας δώσουμε ένα παράδειγμα- μία υπόθεση εργασίας. Φτάνει στη χώρα μας ένας Δανός (που η χώρα καταγωγής του είναι του πολιτικού συρμού εσχάτως), ο οποίος τυγχάνει να γνωρίζει την ελληνική. Αποφασίζει να παρακολουθήσει τα κεντρικά τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων (τρόπος του λέγειν) της Τετάρτης (16/9) και της Πέμπτης (17/9). Αν είναι καλοπροαίρετος- με αρκετή δόση πιθανότητας, δοθείσης της καταγωγής του- θα θεωρήσει βασίμως ότι ως χώρα η Ελλάδα: 1) Έχει εξέλθει της οικονομικής κρίσης, 2) Έχει λύσει όλα της τα προβλήματα, 3) Και έχει πλέον την πολυτέλεια να ασχολείται με υψηλής θεώρησης αντικείμενα, όπως η δομή και οι κανόνες ενός (ή δύο…) τηλεοπτικού debate, εν όψει εκλογών.

Ο Δανός –καθότι σκανδιναβικής κουλτούρας: δεν στοχάζεται με λογική λαμόγιου ας πούμε- θα αποκομίσει θετική άποψη, αν δε είναι και πολιτικός, ενδεχομένως να προτείνει στο κόμμα του να εντάξουν στη συνθηματολογία των επόμενων εκλογών τη φράση: «Θα γίνουμε Ελλάδα».

Πέραν του Δανού και των εντυπώσεων του, υπάρχει και η ελληνική πραγματικότητα, όπως τη βιώνουν οι εγχώριοι. Εν μέσω οικονομικής κρίσης, την ώρα που το ΔΝΤ κρούει δαιμονισμένα ποικίλους «κώδωνες» κινδύνου για κοινωνικές εκρήξεις, ο ΟΟΣΑ υπογραμμίζει ότι οι χειρότερες συνέπειες της οικονομικής κρίσης σε ό,τι αφορά την απασχόληση βρίσκονται ακόμη μπροστά μας (Ετήσια έκθεσή «Προοπτικές Απασχόλησης»- 16/9/09) και η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος ανακοινώνει ποσοστό ανεργίας 8,9% στο δεύτερο τρίμηνο του 2009 από 7,2% που ήταν ένα χρόνο νωρίτερα (δηλαδή ανεργία σε διψήφιο ποσοστό, καθώς δεν προσμετράται η μερική απασχόληση, πολύ περισσότερο η «μαύρη» εργασία), το πολιτικό και δημοσιογραφικό «παιχνίδι» αναλώνεται επί 48 ώρες στο πεδίο… των κανονισμών που θα ισχύσουν στα debates.

Κουραφέξαλα θα πείτε, πλην όμως φευ. «Αυτή είναι η Ελλάδα», όπως έσπευσε να το διατυπώσει ο πρώην πρωθυπουργός, «έχουμε τηλεοπτική δημοκρατία» όπως είπε ο απερχόμενος (στη συνέντευξη στον Γ. Πρετεντέρη στο Mega. Φράση που πέρασε απαρατήρητη από το σύνολο σχεδόν το ΜΜΕ). Τελικώς τη στιγμή που οι ίδιοι το παραδέχονται/αποδέχονται, ποια η χρησιμότητα της συζήτησης;

Ενδεχομένως η φύση των Ελλήνων –η συλλογική κουλτούρα- λειτουργεί λυτρωτικά. Είμαστε αποψάκηδες, το συζητάμε πολύ, βιώνουμε συναισθηματικά τη ζωή σε όλες τις εκφάνσεις της, εξ ου και τα πολλά μας λάθη σε διαχρονικές (και) πολιτικές επιλογές. Και κάπως έτσι η λήθη υπερτερεί της μνήμης.

Αυτή τη στιγμή, το μόνο ασφαλές πολιτικό συμπέρασμα είναι ότι στις κάλπες προσέρχεται ένας απογοητευμένος λαός- χωρίς ελπίδα για κάτι καλύτερο. Ένας λαός θλιμμένος, κουρασμένος, χωρίς πολιτικές επιλογές ικανές να τον συνεγείρουν- να ταυτιστεί και να συμπορευτεί. Εξαιρούνται οι λίγοι που ανεμίζουν πλαστικές σημαίες στις προεκλογικές ομιλίες- περιφέροντας τη θλίψη τους και ακούγοντας, χωρίς ν’ ακούν, κενολογίες και συνθήματα, όπως το ανέκδοτο φέρ’ ειπείν ότι το «διακύβευμα των εκλογών» είναι η οικονομία.

Η απάντηση στην παραπάνω πραγματικότητα δεν είναι η αποχή από τις εκλογές, αλλά μάλλον η ευρεία συμμετοχή. Η φράση-κλισέ στα στόματα των πολιτικών ότι «η Δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα» ισχύει και ένα εκλογικό αποτέλεσμα πάντα έχει πολλαπλότητα στην ανάγνωση των μηνυμάτων του. Προκαλεί εξελίξεις.

Στην περίπτωση μας θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά εύγλωττο- ωστόσο απαιτεί συμμετοχή και λογική (ενεργού) πολίτη- κι όχι μόνο ενώπιον της κάλπης. Δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Κι όμως αν δεν γίνει σύντομα, όχι μόνο δεν θα γίνουμε Δανία, αλλά θα μας πάρουν χαμπάρι και οι καλοκάγαθοι Δανοί…

http://www.tvxs.gr/blog/?p=499