Το σίγουρο είναι ότι σώθηκαν τα κλισέ για την κρίση και τις καθημερινές ραγδαίες (κυριολεκτικά, όμως) εξελίξεις. Οι ταχύτητες είναι δαιμονιώδεις και- όπως απεδείχθη- ουδείς μπορεί να τις παρακολουθήσει. Πλην των ενορχηστρωτών τους: των αγορών. Και από την άλλη ο πολιτικός κόσμος- σε ομόκεντρους κύκλους που ανοίγουν από τα ενδότερα-, με πυρήνα την Αθήνα και ακολούθως τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, την Κομισιόν και την ΕΚΤ, βιώνει μία βαρύτατη ήττα. Με θύματα τους πολίτες. Και πρώτους εμάς τους Έλληνες…
Στο απόγειο του πρώτου κύματος της κρίσης- της χρηματοπιστωτικής- πολλοί (ο γράφων μεταξύ άλλων) βιάστηκαν να μιλήσουν για το τέλος του απολύτως ελεύθερου καπιταλισμού. Υπήρχε η φιλοδοξία ότι το πάθημα θα γινόταν μάθημα. Αλίμονο… το τέρας που εξέθρεψαν επί χρόνια οι λογής κυβερνήσεις του δυτικού κόσμου επέδειξε αντοχές, αναγεννήθηκε με κρατική «αιμοδοσία» και παίρνει εκδίκηση από τους σωτήρες του.
Η Ελλάδα είναι το πρώτο μεγάλο θύμα σε αυτή την κρίση του κρατικού χρέους. Φταίμε διότι επί χρόνια ανεχθήκαμε κυβερνήσεις βλαπτικές για το δημόσιο συμφέρον- που υποθήκευαν διαρκώς το μέλλον χάριν του πρόσκαιρου πολιτικού οφέλους. Και οι πολίτες (μεγάλο μέρος, έστω) έπαιξαν το παιχνίδι τους, σε μία αγαστή συμμαχία πελατειακού χαρακτήρα. Έτσι δομήθηκε το σύστημα της μεταπολίτευσης- έτσι εξεμέτρησε το ζην, τραβώντας στο κενό το σύνολο. Το πολιτικό σύστημα βιώνει την οδυνηρή του ήττα. Η οδύνη ωστόσο είναι μεγαλύτερη για τους πολίτες. Αυτοί πληρώνουν το μάρμαρο.
Το ότι στο προσκήνιο βρίσκεται η Ελλάδα, ενδέχεται να είναι (και) συμπτωματικό. Εμάς βρήκαν μπόσικους- τη χώρα μας μαστιγώνουν. Μαζί με πρόθυμους βασανιστές- παπαγαλάκια, που για λύση στη δυστυχία προτείνουν ακόμα μεγαλύτερη οικονομική δυσανεξία: με ύφεση, επισφάλεια και ανεργία. Ένα εποικοδόμημα κοινωνικής κατάθλιψης.
Στα μέσα του πρώτου κύκλου της κρίσης, οι πλούσιοι της Γης, οι G20, συναντήθηκαν επειγόντως στο Λονδίνο για να βρούνε λύση. Μέρκελ και Σαρκοζί υπερθεμάτιζαν υπέρ της δημιουργίας κανονιστικού πλαισίου για τη χαλιναγώγηση των αγορών. Στα χαρτιά το πέτυχαν. Στην πραγματικότητα η αποτυχία τους είναι εκκωφαντική και ο πρώτος κρότος ακούστηκε στη δημοσιονομικά διάτρητη Ελλάδα.
Η ΕΕ ανήκει στην ομάδα των ηττημένων. Δυσκίνητη και δυσκοίλια. Απέδειξε ότι τα οράματα του παρελθόντος για πολιτική ένωση κοσμούν μόνο τα «κάδρα» της αφήγησης όσων εκπόνησαν τα αρχικά σχέδια να φέρουν την Γηραιά Ήπειρο πιο κοντά, προκειμένου να λειτουργήσουν ανασχετικά προς ένα μελλοντικό όλεθρο, παρόμοιο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι επίγονοι φάνηκαν εξαιρετικά μικροί- πολιτικοί νάνοι. Ρίχνουν το βάρος στα εσωτερικά και αφήνουν την (περιφερειακή) πυρκαγιά να γιγαντώνεται. Όταν οι ίδιοι έχουν το ρόλο του εμπρηστή: Με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να χορηγεί πάμφθηνα δάνεια στις τράπεζες, που με τη σειρά τους δανείζουν πανάκριβα τα κράτη. Με αεράτους σύμμαχους τους οίκους αξιολόγησης- που προβλέπουν ό,τι ζητήσει ο πελάτης- και ορντινάντσα τους τα κράτη.
Με την «ατμομηχανή» του Οργανισμού, τη Γερμανία, να απολαμβάνει τα πλεονάσματα που κέρδισε από το κοινό νόμισμα (…τα ελλείμματα του νότου), να κωλυσιεργεί σχεδόν ύποπτα στις διαδικασίες (με ένα ευρώ στην κατηφόρα…) και να παραδίδει μαθήματα καλβινιστικής ηθικής, την ώρα που από την πίσω πόρτα πουλούσε όπλα σε καταχρεωμένες χώρες και… λάδωνε τη μηχανή της επέκτασης των επιχειρηματικών της κολοσσών. Και όλα αυτά, τη στιγμή που ένας στους πέντε Γερμανούς ζει στα όρια της φτώχειας.
Ο κίνδυνος της… μόλυνσης και άλλων κρατών από τον «ιό της Ελλάδας» είναι υπαρκτός. Ο «Δρ. Καταστροφή», Νούριελ Ρουμπίνι, εκτιμά ότι «η κρίση του κρατικού χρέους θα επιδεινωθεί και οι κερδοσκόποι της αγοράς ομολόγων ενδέχεται να στραφούν σε ακόμη μεγαλύτερες οικονομίες, όπως αυτές των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας, αφού "σαρώσουν" τα ευάλωτα ευρωπαϊκά κράτη».
Η εξέλιξη κινητοποίησε τις ελίτ στην τελευταία στροφή. Ήδη, όμως, υπολείπονται στην κούρσα με τους κερδοσκόπους- σε σημείο που μοιάζουν απλό παρακολούθημα. Και προτείνουν- ως αναπόφευκτες- αποτυχημένες θεραπείες- σοκ, που αποτέλεσμα έχουν (διαχρονικά) την εξαθλίωση των ήδη καθημαγμένων οικονομικά πολιτών.
Στην Ισπανία η ανεργία ξεπέρασε το 20%, η Πορτογαλία είναι ο επόμενος αδύναμος κρίκος, η Ιρλανδία βιώνει σκληρή λιτότητα, ενώ στη σειρά μπαίνει και η Ιταλία. Θέμα δημόσιου χρέους ανοίγει στη Βρετανία, ενώ και οι λοιπές ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν επουλώσει τα τραύματα που άνοιξαν οι μαζικές απολύσεις-«λύση» από το προηγούμενο κύμα της κρίσης. Και από δίπλα οι χώρες του πάλαι ποτέ ανατολικού μπλοκ, που ποτέ δεν κατάφεραν να μπουν στο παιχνίδι. Θύματα μεγάλα σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι πολίτες. Στην Ευρώπη των «27» υπάρχουν 85 εκατομμύρια φτωχοί. Είναι όλοι Έλληνες, με τον τρόπο τους.
Τα ζόμπι του νέο-φιλελευθερισμού πανηγυρίζουν. Χρόνια τώρα βρίσκουν πρόθυμους ηλίθιους ή συμπαίκτες (με το αζημίωτο) σε σημαντικές κυβερνήσεις. Που αδιαφορούν για τους πολίτες- δεν αντιλαμβάνονται ότι η αθλιότητα θα γεννήσει αντιδράσεις σκληρές.
Με την κοινωνική συνοχή να διαρρηγνύεται, τον αριθμό των ανέργων και των «απασχολήσιμων» να αυξάνει με γεωμετρική πρόοδο, τους πλούσιους να πλουτίζουν περισσότερο και τις κυβερνήσεις να καθεύδουν- όταν δεν προκρίνουν μέτρα λιτότητας για να… σωθούν, τιμωρώντας αυτούς που δεν φταίνε.
Για πόσο ακόμα; Προς το παρόν οι αγορές έχουν το πάνω χέρι. Ο Ρουμπίνι σημειώνει: «Γίνεται λόγος πολύς για καλύτερο ρυθμιστικό πλαίσιο και εποπτεία του χρηματοοικονομικού συστήματος αλλά ο χρηματοοικονομικός κλάδος έχει επανέλθει στις συνήθεις πρακτικές του. Οικοδομεί μόχλευση, εμπλέκεται σε επικίνδυνες επενδυτικές πρακτικές και ανταμείβει με ανάρμοστα μπόνους στελέχη και τρέιντερς, ενώ αντιδρά οργανωμένα στην εφαρμογή καλύτερου ρυθμιστικού και εποπτικού πλαισίου».
Όπως τονίζει σε ένα πρόσφατο άρθρο του ο Ιγκνάσιο Ραμονέ, το ίδιο το ΔΝΤ είχε υποστηρίξει στις 17 Μαρτίου ότι «αν δεν μεταρρυθμιστεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα, θα υπάρξουν κοινωνικές εξεγέρσεις». Κατά πως φαίνεται οι κυβερνήσεις έριξαν λευκή πετσέτα. Λύση τεκτονικού χαρακτήρα μπορούν να δώσουν μόνο οι πολίτες. Στο σύνολο τους. Πανευρωπαϊκά.
