Η χώρα της ατιμωρησίας (… κάνει διεθνή καριέρα)

Οφείλουμε να το παραδεχθούμε. Τόσα πρωτοσέλιδα η χώρα μας δεν είχε ούτε καν κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων. Οι άτυχοι που έχουν τη συνήθεια να παρακολουθούν τακτικά τα διεθνή Μέσα Ενημέρωσης ενδεχομένως βρίσκονται ένα βήμα πριν από τον αυτοκτονικό ιδεασμό ή έστω την κατάθλιψη. Διότι η Ελλάδα για μήνες τώρα φιγουράρει στις πρώτες σελίδες- αμέτρητα τα ρεπορτάζ και οι αναλύσεις, όλα με διόλου κολακευτικό περιεχόμενο.

Με κάποια υπερβολή ενίοτε- ίσως με δόσεις αδικίας και κυνισμού, τα κείμενα των ξένων μέντια δεν παρουσιάζουν ψευδή στοιχεία. Άλλοι το έκαναν αυτό, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή η χώρα μας να είναι ο παγκόσμιος περίγελος.

Προς ημερών έλαβα ηλεκτρονικό μήνυμα από ιάπωνα φίλο μου που εργάζεται στο Ντουμπάι (…στο Ντουμπάι). Αφού με ενημέρωσε ότι διάβασε ρεπορτάζ για την Ελλάδα, αναρωτιόταν εάν είμαι καλά και πως επιβιώνω στην Αθήνα. Λογική αντίδραση. Τα ίδια είχα ρωτήσει όταν το Ντουμπάι βρισκόταν στην επικαιρότητα για την οικονομική του κατάρρευση…

Στη διάρκεια του Δεκεμβρίου του 2008, όταν η χώρα γνώριζε πρωτοφανείς αντιδράσεις και οι δρόμοι έπαιρναν φωτιά, πάλι βρεθήκαμε στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου. Πολλοί τότε είχαν εκτιμήσει ότι για να καταλάβεις τι συμβαίνει εδώ, πρέπει να διαβάσεις τους ξένους- έβλεπαν το θέμα πολιτικά (και ουχί κομματικά), άπλωναν στις αναλύσεις τους τη μεγάλη εικόνα, απαγκιστρωμένοι από τους εγχώριους δογματισμούς και απαλλαγμένοι από τα εσωτερικά μας πάθη: από τη λεγόμενη... ελληνική ιδιαιτερότητα.

Τώρα οι αναλύσεις ποικίλουν. Τα περισσότερα άρθρα/ρεπορτάζ τοποθετούν τα γεγονότα στην πραγματική τους διάσταση (όσο σκληρή κι αν είναι- δικαίως), ενώ υπάρχουν και έτερα –ειδικά από εφημερίδες σημαιοφόρους της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας- τα οποία σχεδόν παραγοντίζουν εναντίον της χώρας, εύχονται να βουλιάξει ή- έστω- επιδεικνύουν χαιρεκακία απροκάλυπτη. Οι ναυαρχίδες του διεθνούς καπιταλισμού, με ύφος δασκάλου της ενδοχώρας στη δεκαετία του ’60, μας ψέγουν λυσσαλέα, τα κείμενα και ο τρόπος παρουσίασης θυμίζουν ανελέητο μαστίγωμα, ωσάν η Ελλάδα να είναι ο υπαίτιος για έναν επερχόμενο Αρμαγεδδώνα. Και επειδή μάλλον δεν συμβαίνει αυτό, ο στόχος τους είναι άλλος: λέγεται κοινό νόμισμα.

Από τα κείμενα των διεθνών ΜΜΕ μπορούμε να διδαχθούμε πολλά. Προβάλλουν τα διαχρονικά μας λάθη, κι ένα εξ αυτών είναι η δεδομένη ατιμωρησία των υπαιτίων, ως άλλο εθνικό κεκτημένο. Κάθε πολιτικό/οικονομικό σκάνδαλο απλώς συζητείται, γίνεται το απαραίτητο νταβαντούρι και πάμε για άλλα (σκάνδαλα). Αποδόθηκαν ποτέ ευθύνες; Καταφατική απάντηση δεν υπάρχει και προσωπικά δεν αντιλαμβάνομαι τη μη επανεκλογή πολιτικού προσώπου, που ενεπλάκη σε σκάνδαλο, ως τιμωρία, παρά μόνο ως εύλογη εξέλιξη. Απονομή δικαιοσύνης, πάντως, δεν είναι.

Τώρα βιώνουμε το μεγαλύτερο σκάνδαλο της σύγχρονης Ιστορίας μας. Η χώρα έχει καταστεί το μαύρο πρόβατο της παγκόσμιας οικονομίας, κινδυνεύει με χρεοκοπία, και οι συνέπειες όχι μόνο αγγίζουν, αλλά κυριολεκτικά τιμωρούν τους πολίτες με σκληρά μέτρα και –όπως φαίνεται- πολυετή λιτότητα. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι στοχεύει κυρίως στον πλούτο και τη φοροδιαφυγή, όμως οι παράπλευρες απώλειες σε μισθωτούς και συνταξιούχους είναι σίγουρες.

Παράλληλα, αυτοί που ευθύνονται για το ξεχαρβάλωμα της οικονομίας, τον εξευτελισμό της χώρας με την κοινοποίηση χαλκευμένων στοιχείων στις αρμόδιες κοινοτικές υπηρεσίες, τη μετατροπή της Ελλάδας σε κακόγουστο ανέκδοτο, κυκλοφορούν ελεύθεροι, κάποιοι λαμβάνουν και τον παχυλό μισθό του βουλευτή…

Το ερώτημα-διαπίστωση είναι διττό: Πώς ζητούν (μόνο) από τους πολίτες θυσίες; Και γιατί τα διεθνή ΜΜΕ αδικούν τη χώρα όταν τη θεωρούν βαθύτατα διεφθαρμένη και αμετανόητη; Μάλλον επειδή δεν αντιλαμβάνονται τις έννοιες- κλειδιά του εγχώριου πολιτικού σύμπαντος: Πολιτικό κόστος (τάχα μου) και βαθιά ριζωμένη συντεχνιακή λογική.

Ένα ζόμπι πλανάται πάνω από την Ευρώπη: ο νέο-φιλελευθερισμός

Στις αρχές του Απριλίου του 2009, οι ισχυροί της Γης, οι G20, συναντήθηκαν εκτάκτως στο Λονδίνο, προκειμένου να θέσουν από κοινού τροχοπέδη στη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση. Τα αποτελέσματα της Συνόδου ήχησαν εξαιρετικά αισιόδοξα- πολλοί έσπευσαν να εκφωνήσουν τον επικήδειο του νέο-φιλελευθερισμού, τη νίκη της πολιτικής επί της οικονομίας.

Η συνάντηση είχε διεξαχθεί στις 2 Απριλίου, μόνον που τα συμπεράσματα αποδεικνύονται βιαστικά, βγαλμένα από … πρωταπριλιάτικη ανάλυση. Η συνέχεια αποδεικνύει ότι ο νέο-φιλελευθερισμός- η σπονδή στο κέρδος και η αδιαφορία των κοινωνικών συνεπειών, ο «αόρατος χειρ» της αυτορρύθμισης- παραμένει (νεκρό)ζωντανός και πλανάται σαν ζόμπι πάνω από τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, με επίκεντρο την Ελλάδα.

Για να είμαστε απολύτως δίκαιοι, η παραδοχή ότι η οικονομία της χώρας μας (και η διαχείριση της από τους λογής «τσάρους») έδωσε όλα τα δικαιώματα, είναι απαραίτητη. Αν δεν είχαμε αυτού του μεγέθους τα ανοίγματα, αν υπήρχαν νοικοκυρεμένα δημοσιονομικά και δεν είχαμε καρμικά- λες-… διδαχθεί να ζούμε με δανεικά- με ξένα κόλλυβα- των επίκεντρο των «μετασεισμών» της διεθνούς κρίσης ενδεχομένως να εντοπιζόταν αλλού.

Πλην όμως εστιάστηκε στην Ελλάδα και ξάφνου η χώρα βρέθηκε να φιγουράρει στα πρωτοσέλιδα όλων των μεγάλων ΜΜΕ και δη των «ναυαρχίδων» της διεθνούς κερδοσκοπίας- αυτή τη φορά με αιχμή τη δημοσιονομική κρίση: τα υψηλά ελλείμματα, τα μεγάλα χρέη, την μείωση της πιστοληπτικής ικανότητας και την εφιαλτική αύξηση στα spreads των ομολόγων.

Φρόνιμο είναι να αναλάβουμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης. Αλλά δεν υπάρχει μόνον αυτό. Πάνω από τη χώρα αλωνίζουν κερδοσκοπικά ζιζάνια που «σορτάρουν» με στόχο το άμεσο (υψηλού ρίσκου) κέρδος, χτυπώντας στο τέλος του δρόμου το ευρώ. Κάτι που ο σκληρός πυρήνας της ευρωζώνης, με αιχμή την ΕΚΤ και το γάλλο-γερμανικό άξονα, αρνούνται να δουν.

Περίεργο όντως, με μερική εξήγηση ωστόσο. Ο συνεπής γερμανός φορολογούμενος μάλλον δεν ενθουσιάζεται στην ιδέα ότι η χώρα του θα σώσει τους ευρωπαίους μπαταξήδες- παράλληλα, όμως, στη θέση της καγκελαρίου στη Γερμανία εξακολουθεί να κάθεται η Άνγκελα Μέρκελ. Η ίδια που μαζί με τον γάλλο πρόεδρο, Νικολά Σαρκοζί, έδωσαν τη μάχη στη Σύνοδο των G20 προκειμένου να προκριθεί μία δέσμη κανόνων για τις διεθνείς αγορές. Να μπει τέρμα στην απληστία, κοντολογίς.

Συνοπτικά, πριν από 10 μήνες οι G20 είχαν αποφασίσει να μπει τέλος στην ασυδοσία των αγορών με κανονιστικό πλαίσιο και ελεγκτικούς μηχανισμούς, όχι μόνον στις τράπεζες, αλλά ακόμα και στα Hedge Funds. Δηλαδή, τέλος στις επενδύσεις υψηλού ρίσκου, στα δομημένα ομόλογα, στην κερδοσκοπία των παραγώγων και ούτω καθεξής.

Είχαν επιλέξει το δρόμο της πολιτικής μπροστά στο ρήγμα που είχε προκαλέσει η δηλητηριώδης (απόλυτη) ελευθερία των αγορών. Είχαν τρομάξει με την κρίση και ως μόνη λύση φάνταζε η διεθνής συνεννόηση στο υψηλότερο επίπεδο. Τότε η ύφεση είχε χτυπήσει το δυτικό κόσμο σε επίπεδο ασφυξίας, η ανεργία κάλπαζε σε τρομακτικά επίπεδα, ο χρηματοπιστωτικός τομέας πέραν του ότι έπνεε τα λοίσθια, εκτελούσε και την "τελευταία ευχή": λειτουργούσε ακόμα και στο τέλος του με απληστία και αλαζονεία.

Οι κουρσάροι του νέο-φιλελευθερισμού, ωστόσο, δεν είχαν πει την τελευταία τους λέξη. Η ανταπάντηση είναι η εξελισσόμενη νομισματική κρίση, με το σταδιακό πριόνισμα του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος. Στόχος πρώτος ο αδύνατος κρίκος του ευρώ: η απολύτως εκτεθειμένη Ελλάδα, που βρέθηκε απροστάτευτη από τον εαυτό της και από την ΟΝΕ στη δίνη του κυκλώνα.

Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή- τη βιώνουμε άπαντες. Η τελευταία εξέλιξη αφορά στο σκληρό πυρήνα της Ευρώπης που δειλά ανακρούει πρύμναν και αρχίζει να ψελλίζει λόγια αλληλεγγύης. Τρόπον τινά δικαίως, καθώς η Αθήνα έλαβε σκληρά μέτρα για να σταματήσει το δημοσιονομικό εκτροχιασμό και να εξορθολογίσει την οικονομία της. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Η κερδοσκοπική επίθεση κατά του ευρώ μετακινήθηκε νοτιοδυτικά προς την Ιβηρική χερσόνησο, δεν αποκλείεται να πιάσει λιμάνι και στην Ιταλία- το ευρώ είναι στο στόχαστρο. Το πρόβλημα είναι διττό: και ατομικό για κάθε χώρα, αλλά και για την ευρωζώνη ως συλλογική οντότητα.

Μετά από πολλαπλές παραινέσεις διεθνούς φήμης οικονομολόγων και όχι μόνο, οι ευρωπαίοι αρχίζουν να το σκέπτονται. Ο πρόεδρος της ΕΕ, Χέρμαν Βαν Ρομπέι, έθιξε τη δυνατότητα σύστασης μίας «οικονομικής κυβέρνησης» των «27», η οποία θα διευκολύνει τον συντονισμό των πολιτικών των κρατών- μελών. Ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για οικονομικές υποθέσεις, Μισέλ Μπαρνιέ, δήλωσε ότι ελπίζει στην εφαρμογή ενός συνολικού «συντονισμένου σχεδίου» των ευρωπαϊκών χωρών για την αντιμετώπιση των ελλειμμάτων και του χρέους στην Ευρώπη.

Την Πέμπτη συναντώνται στις Βρυξέλλες οι ηγέτες των «27» και το θέμα θα τεθεί σε αυτή τη βάση. Η Γερμανία στυλώνει τα πόδια, προκρίνοντας την ορθοδοξία της δημοσιονομικής πειθαρχίας- μία πολιτική που εν μέσω κρίσης αποδεικνύεται κοντόφθαλμη. Η ίδια Γερμανία της Μέρκελ, που πριν από 10 μήνες κατακεραύνωνε τους ασύδοτους του νέο-φιλελευθερισμού και ζητούσε κανονιστικό πλαίσιο.

Αν ακόμα πιστεύει σε αυτό, τότε οφείλει να στραφεί στην πολιτική, και να προκρίνει την αλληλεγγύη της ΕΕ- ήρθε η ώρα να αποδειχθεί ότι ο οργανισμός αυτός δεν είναι μόνο νομισματικός μηχανισμός με ποικίλες ταχύτητες, αλλά και πολιτική ένωση. Οι πιθανότητες δεν είναι πολλές, όμως η συγκυρία το απαιτεί. Αλλιώς οι κερδοσκόποι θα συνεχίσουν το πάρτι στο πλοίο φάντασμα του… κατά τα άλλα θαμμένου νέο-φιλελευθερισμού. Αυθάδικοι και αλαζονικοί από τα γρήγορα μεγάλα κέρδη, αδιάφοροι για το μαστίγωνα στην πλάτη των λαών. Που υπομένει… έως ενός σημείου.